Hỗ trợ người nghèo tiếp cận viễn thông, công nghệ thông tin, vươn lên cải thiện sinh kế
Thực tiễn cho thấy, khi thông tin đến đúng người, đúng cách, người dân không chỉ hiểu chính sách mà còn chủ động thay đổi tư duy, vươn lên cải thiện sinh kế.
Tại nhiều địa phương, Tiểu dự án Giảm nghèo về thông tin thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025 đang được triển khai đồng bộ, từng bước phát huy hiệu quả rõ nét.
Xã Định Hóa đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. (Ảnh: BCP)
Đưa thông tin vượt núi, đến tận thôn bản
Xã Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên hiện có 340 hộ nghèo và cận nghèo, trong đó 140 hộ nghèo (2,56%) và 200 hộ cận nghèo (3,66%). Dù tỷ lệ không cao so với nhiều địa bàn miền núi khác, song nguy cơ tái nghèo vẫn hiện hữu, nhất là khi người dân còn hạn chế về thông tin, kiến thức sản xuất và kỹ năng số.
Theo bà Bùi Thị Thu Hương, Trưởng phòng Thông tin – Báo chí – Xuất bản (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thái Nguyên), giảm nghèo về thông tin được xác định là việc cung cấp thông tin thiết yếu, kịp thời cho người dân thông qua hệ thống thông tin nguồn của tỉnh và loa truyền thanh cơ sở.
Nhờ đó, 100% hộ dân tại các xã còn nhiều khó khăn như Thần Sa, Sảng Mộc, Võ Nhai đã được tiếp cận thông tin về giảm nghèo bền vững; hệ thống truyền thanh cơ sở được tăng cường với 39 cụm loa ứng dụng công nghệ thông tin – viễn thông.
Riêng tại Định Hóa, địa hình đồi núi phức tạp, nhiều xóm xa trung tâm, giao thông xuống cấp, thường xuyên sạt lở vào mùa mưa từng là rào cản lớn trong tiếp cận thông tin và dịch vụ xã hội. Trước thực tế đó, Đảng ủy, UBND xã đã đổi mới phương thức truyền thông, coi thông tin là chìa khóa của phát triển, đặt người dân vào vị trí trung tâm của công tác giảm nghèo.
Một trong những cách làm nổi bật của Định Hóa là phát huy vai trò người có uy tín trong cộng đồng như bí thư chi bộ, trưởng xóm, trưởng ban công tác mặt trận. Những người am hiểu địa bàn, nói được tiếng dân tộc Tày, Nùng, Dao trực tiếp truyền tải chủ trương, chính sách bằng ngôn ngữ gần gũi, gắn với ví dụ cụ thể, giúp người dân dễ hiểu, dễ làm theo.
Cùng với hệ thống loa truyền thanh, xã triển khai đa dạng hình thức tuyên truyền: họp xóm, sinh hoạt thôn bản, các cuộc thi tìm hiểu pháp luật, hội nghị lồng ghép; phát hành tài liệu minh họa bằng hình ảnh phù hợp với đồng bào dân tộc thiểu số. Nhờ đó, nhận thức của người dân về giảm nghèo, phát triển kinh tế và chuyển đổi số đã có chuyển biến rõ rệt; nhiều hộ chủ động tìm kiếm thông tin chính thống, áp dụng kỹ thuật mới vào trồng trọt, chăn nuôi.
Xã Định Hoá dành nhiều nguồn lực để hỗ trợ người dân về giống và kỹ thuật trồng Quế, là cây trồng chủ lực của địa phương.
Truyền thông đa kênh, lan tỏa tinh thần tự lực
Tại xã Cao Dương, tỉnh Phú Thọ việc triển khai Tiểu dự án 2 – Dự án 6 về truyền thông giảm nghèo đa chiều cũng cho thấy hiệu quả tích cực. UBND xã đã ban hành kế hoạch cụ thể, tổ chức tuyên truyền đồng bộ qua hệ thống loa truyền thanh, hội nghị tư vấn, đối thoại chính sách, tập huấn nghiệp vụ, tọa đàm và sinh hoạt khu dân cư.
Đặc biệt, địa phương tận dụng mạng xã hội, các nhóm Zalo thôn xóm để chia sẻ kịp thời thông tin về chính sách mới, mô hình hay, cách làm hiệu quả. Trưởng khu dân cư Sấu Thượng, bà Trần Thị Cần, cho biết nhờ đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, tinh thần tự lực, tự chủ phát triển kinh tế của người dân được khơi dậy mạnh mẽ. Đến nay, thu nhập bình quân đầu người của khu dân cư đạt khoảng 75 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ khá, giàu chiếm 92%, hộ nghèo chỉ còn 2 hộ.
Song song đó, việc phát huy hiệu quả các tổ công nghệ số cộng đồng đã giúp người dân tiếp cận dịch vụ công trực tuyến, nền tảng số và các chương trình hỗ trợ sản xuất, đào tạo nghề, việc làm, y tế, giáo dục, bình đẳng giới… Qua đó, người dân từng bước thoát khỏi tâm lý trông chờ, ỷ lại, chủ động vươn lên.
Theo ông Hoàng Giang Nam, Trưởng Phòng Văn hóa – Xã hội xã, với địa bàn có trên 84% là đồng bào dân tộc thiểu số, xã đặc biệt chú trọng truyền thông trực tiếp thông qua đội ngũ cán bộ mặt trận, tổ chức chính trị – xã hội và người có uy tín. Cách làm này giúp chính sách giảm nghèo được truyền tải thuyết phục, góp phần thay đổi tư duy, hành vi sản xuất của người dân.
Thực tế cho thấy, giai đoạn 2020–2025, toàn xã có 226 hộ thoát nghèo, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 5,2% xuống còn 2,15%; thu nhập bình quân đầu người năm 2025 ước đạt 62 triệu đồng.
Thời gian tới, các địa phương tiếp tục đẩy mạnh truyền thông theo hướng đến gần hơn với từng hộ dân, kết hợp tuyên truyền trực tiếp với truyền thông hiện đại, hỗ trợ người nghèo tiếp cận viễn thông, công nghệ thông tin. Mục tiêu hướng tới là giúp người dân chủ động tiếp cận chính sách, học hỏi kinh nghiệm, từng bước thoát nghèo bền vững và phấn đấu không còn hộ nghèo vào năm 2030.
