Thúc đẩy khởi nghiệp, giảm nghèo bền vững ở nông thôn Hà Nội

Nông dân trẻ, sáng tạo, dám làm

Những câu chuyện khởi nghiệp từ những miền quê như Vân Đình, Cổ Đô, Đại Xuyên… đang góp phần tạo dựng diện mạo mới cho nông thôn Hà Nội, nơi mỗi người nông dân trở thành chủ thể sáng tạo trong hành trình giảm nghèo bền vững.

Giữa nhịp sống hiện đại cuồn cuộn đổi thay, vùng quê Vân Đình nơi nổi tiếng với nghề vịt trứ danh đã xuất hiện một lớp nông dân trẻ bản lĩnh, dám đổi mới để đưa giá trị truyền thống bước vào thị trường hiện đại. Trong số đó, anh Lương Tiến Mạnh là một điển hình tiêu biểu. Tốt nghiệp ngành Chăn nuôi – Thú y và từng làm trong ngành thú y, anh Mạnh luôn trăn trở câu hỏi: “Làm sao để giữ nghề, để quê hương giàu lên từ chính sản vật của mình?”

Câu trả lời đến từ chính bữa cơm gia đình, khi anh nảy ra ý tưởng kết hợp thịt vịt – đặc sản của vùng – với giò chả. Một ý tưởng chưa từng có tiền lệ, khiến nhiều người nghi ngại. Thế nhưng, với tinh thần dám thử – dám làm, anh Mạnh vẫn quyết tâm theo đuổi.

Ba tháng đầu khởi nghiệp là chuỗi ngày thất bại: mẻ chả quá bở, mẻ lại dính, có mẻ nhạt nhẽo không ai ăn nổi. Vốn liếng cạn dần, nhiều lúc tưởng phải bỏ cuộc. Nhưng rồi sự kiên trì đã mang lại trái ngọt. Những mẻ chả vịt đầu tiên đạt chuẩn ra đời – giòn, dai, thơm đậm vị quê. Từ đó, năm 2021, “Chả vịt Thúy Mạnh” chính thức có mặt trên thị trường, nhanh chóng được công nhận OCOP 3 sao. Đến 2023, thương hiệu được vinh danh “Thương hiệu Vàng Nông nghiệp Việt Nam”, đạt ISO 22000:2018.

Không dừng lại ở sản phẩm đầu tiên, anh Mạnh tiếp tục nghiên cứu, sáng tạo thêm hàng loạt dòng sản phẩm mới như mọc vịt, pate gan vịt, chả vịt hun khói, bánh chưng vịt… Nhiều sản phẩm đạt OCOP 4 sao, trở thành món ăn quen thuộc ở các gia đình, nhà hàng. Hiện cơ sở đang tạo việc làm cho gần chục lao động địa phương, góp phần giúp người dân có thu nhập ổn định, giảm phụ thuộc vào nghề truyền thống bấp bênh. Với anh Mạnh, mỗi sản phẩm là một cách “giữ nghề và giữ hồn quê”, đồng thời mở ra hướng đi mới cho nông dân trẻ muốn khởi nghiệp.

Không chỉ ở Vân Đình, tinh thần khởi nghiệp nông thôn còn được nhân lên từ những nỗ lực cải tiến nghề gia truyền. Tại cơ sở tinh bột sắn dây Út Liên, chị Hoàng Thị Út xã Đại Xuyên người kế thừa nghề truyền thống từ năm 1967 của gia đình – đã biến sản phẩm thủ công thành đặc sản OCOP 3 sao.

Nhận thấy thị trường ngày càng đòi hỏi tiêu chuẩn cao, chị mạnh dạn đầu tư máy móc, áp dụng quy trình khép kín từ chọn giống, sơ chế đến lọc và ướp hương bưởi. Tinh bột sắn dây Út Liên không chỉ giữ hương vị tự nhiên mà còn đáp ứng các tiêu chí vệ sinh an toàn thực phẩm, nhờ đó tiêu thụ mạnh trên cả kênh truyền thống và thương mại điện tử.

Từ cuối năm 2024, chị còn mở rộng sang sản xuất tinh bột nghệ, viên tinh bột nghệ sữa ong chúa, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường chăm sóc sức khỏe. Việc mở rộng sản xuất không chỉ nâng giá trị nông sản địa phương mà còn tạo thêm việc làm cho lao động nhàn rỗi, giúp họ có thu nhập ổn định, một yếu tố quan trọng trong giảm nghèo bền vững.

Câu chuyện của chị Phạm Thị Tư Hậu xã Cổ Đô cũng là minh chứng cho các mô hình khởi nghiệp thành công từ nông nghiệp, nông thôn. Tuổi thơ của chị gắn với mùi ngô khoai sắn của vùng bãi bồi sông Hồng. Những nông sản ấy vốn nuôi cả làng nhưng thường xuyên rơi vào cảnh “được mùa - mất giá”. Lớn lên thành dược sĩ, mở cửa hàng thuốc ổn định, nhưng chị vẫn day dứt: “Làm sao để bà con không còn phải bán khoai, bán sắn với giá rẻ?”

Từ trăn trở đó, chị Hậu lặn lội đi học hỏi khắp nơi, rồi bắt tay khởi nghiệp với chế biến nông sản. Từ chiếc bếp nhỏ trong gian nhà cấp bốn, chị thử nghiệm hàng chục công thức, hàng trăm mẻ bánh thất bại. Nhưng với sự kiên trì, chị đã tạo ra những sản phẩm khoai – sắn chế biến mang hương vị riêng: bánh sắn cốt dừa, sắn phô mai, sắn nhân đậu xanh… Đặc biệt, dự án “No đủ củ sắn Ba Vì” được Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố tuyên dương là sản phẩm sáng tạo năm 2023.

Không dừng lại ở hộ kinh doanh, chị thành lập HTX Yến Anh với 7 thành viên, tạo việc làm cho vài chục lao động chủ yếu là phụ nữ và lao động khó khăn với thu nhập ổn định 5–7 triệu đồng/tháng. Mỗi tháng HTX cung ứng hàng chục tấn sản phẩm cho thị trường Hà Nội, Phú Thọ và nhiều tỉnh lân cận. Những món ăn bình dị như chè sắn, ngô chiên giòn nay đã trở thành đặc sản được giới trẻ ưa chuộng, đưa nông sản Ba Vì ra khỏi lũy tre làng.

Những câu chuyện khởi nghiệp như của anh Mạnh, chị Út, chị Hậu đang cho thấy một xu hướng mới trong phát triển nông thôn Hà Nội: khởi nghiệp nông nghiệp không còn là phụ thuộc may rủi của mùa vụ, mà là hành trình sáng tạo dựa trên giá trị bản địa.

Đó chính là con đường giúp nông dân Thủ đô thoát nghèo một cách bền vững bằng tri thức, đổi mới và thị trường. Từ những hạt nhân này, nhiều mô hình sinh kế hiệu quả đã được lan tỏa, góp phần thúc đẩy mục tiêu giảm nghèo đa chiều tại các xã ngoại thành, đồng thời tạo nền tảng cho kinh tế nông thôn Hà Nội phát triển theo hướng hiện đại, bền vững và giàu bản sắc.

Hợp tác, liên kết, chuyển đổi số, xây dựng chuỗi giá trị nông sản bền vững

Trưởng Phòng Kinh tế xã Cổ Đô Lê Mạnh Hùng nhấn mạnh, khởi nghiệp nông thôn là giải pháp chiến lược để vừa phát triển kinh tế, vừa góp phần giảm nghèo bền vững. Theo đồng chí, xã Cổ Đô xác định hỗ trợ nông dân xây dựng mô hình sản xuất, chế biến nông sản, chăn nuôi công nghệ cao và dịch vụ nông nghiệp, tạo sinh kế ổn định, nâng cao thu nhập. Việc khuyến khích áp dụng khoa học kỹ thuật, liên kết giữa các hộ, hợp tác xã và doanh nghiệp giúp tối ưu hóa chuỗi giá trị, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp.

Đồng thời, xã chú trọng tổ chức tập huấn, đào tạo kỹ năng quản lý, marketing, thương mại điện tử cho nông dân trẻ, hình thành thế hệ nông dân năng động, sáng tạo. Qua đó, các mô hình khởi nghiệp không chỉ giúp người dân thoát nghèo mà còn góp phần xây dựng nông thôn giàu mạnh, hiện đại, bền vững. “Chúng tôi mong muốn mỗi hộ nông dân không chỉ là người sản xuất mà còn là nhà kinh doanh, đồng hành cùng phát triển kinh tế xã hội của Cổ Đô”, Trưởng Phòng Kinh tế Lê Mạnh Hùng khẳng định.

Chủ tịch UBND xã Đại Xuyên Hoàng Tuân nhấn mạnh, khởi nghiệp nông thôn đang mở ra hướng phát triển mới cho nông dân, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và yêu cầu tái cơ cấu kinh tế nông thôn. Theo đồng chí, xã xác định hỗ trợ khởi nghiệp không chỉ dừng ở tạo việc làm, tăng thu nhập, mà quan trọng hơn là hình thành một thế hệ nông dân mới năng động, có tư duy thị trường, biết ứng dụng khoa học công nghệ và tham gia sâu vào chuỗi giá trị.

Đại Xuyên đang khuyến khích người dân mạnh dạn đổi mới mô hình sản xuất, phát triển sản phẩm đặc trưng và tham gia OCOP, đồng thời hỗ trợ tiếp cận vốn, kỹ thuật và kết nối tiêu thụ. Các mô hình kinh tế trẻ, mô hình kinh tế hộ liên kết với hợp tác xã sẽ là hạt nhân thúc đẩy giảm nghèo bền vững, tạo sinh kế ổn định và gia tăng giá trị nông sản. “Mục tiêu của chúng tôi là xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, trong đó nông dân trở thành chủ thể sáng tạo, góp phần đưa kinh tế Đại Xuyên phát triển bền vững trong những năm tới”, Chủ tịch Hoàng Tuân khẳng định.

TS Ngô Kiều Oanh, chuyên gia trong lĩnh vực tam nông đánh giá cao những nỗ lực khởi nghiệp của nông dân Thủ đô, coi đây là động lực quan trọng thúc đẩy giảm nghèo bền vững. Theo bà, khởi nghiệp nông thôn không chỉ giúp người dân nâng cao thu nhập, làm giàu chính đáng mà còn góp phần hình thành thế hệ nông dân mới năng động, có kỹ năng quản lý, tiếp cận thị trường và ứng dụng công nghệ. Và việc thúc đẩy khởi nghiệp nông thôn chính là tạo cơ hội để nông dân “vươn mình” trong kinh tế hiện đại, góp phần xây dựng nông thôn giàu mạnh, đồng thời là trụ cột quan trọng cho sự phát triển kinh tế nông nghiệp bền vững của Thủ đô.