Các tài liệu giải mật tiết lộ điều gì về vụ ám sát Tổng thống Kennedy?

Vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy năm 1963 đã trở thành chủ đề của nhiều cuộc thảo luận. Hàng triệu trang tài liệu mật liên quan tới sự kiện lớn này đã được giải mật trong vài thập kỷ qua. Vài nghìn tài liệu còn lại đã bị CIA và Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) không tiết lộ với lý do an ninh quốc gia. Do đó, nhiều người hy vọng, những tài liệu cuối cùng được giải mật ngày 18-3 sẽ mang lại ít nhiều thông tin mang tính đột phá. Tuy không mang lại nhiều thông tin như kỳ vọng, các tài liệu giải mật vẫn cho người đọc có một cái nhìn tổng thể hơn về vụ việc gây chấn động nước Mỹ cách đây gần 62 năm. Đặc biệt, một số tài liệu đã làm sáng tỏ "mối quan hệ đôi khi đầy sóng gió" giữa Tổng thống Kennedy và CIA.

Lee Harvey Oswald-một tay súng bắn kém

Nghi phạm duy nhất trong vụ ám sát Kennedy được nhắc đến trong nhiều tập hồ sơ. Cựu lính thủy đánh bộ này đã đào tẩu khỏi Mỹ để định cư tại Liên Xô vào năm 1959. Trong thời gian ở Liên Xô, Oswald bị KGB theo dõi chặt chẽ. Cơ quan tình báo Nga sau đó kết luận rằng Oswald không phải là điệp viên bị kiểm soát.

Tổng thống John F. Kennedy tươi cười trong chuyến thăm của ông tới Dallas trước khi vụ nổ súng xảy ra vài phút sau đó. Ảnh: MAXPPP

Một tài liệu ghi chú: "Nikonov (tên một cựu quan chức cấp cao của Liên Xô có liên hệ với KGB) đã xem xét 5 tập hồ sơ dày về Oswald và kết luận rằng ông ta không phải là điệp viên do KGB kiểm soát. Tài liệu cũng phản ánh rằng Oswald là một tay súng bắn kém khi được huấn luyện ở Liên Xô.

"Dựa trên mô tả về Oswald trong hồ sơ, Nikonov nghi ngờ rằng bất kỳ ai có thể kiểm soát được Oswald. […] KGB đã theo dõi chặt chẽ và liên tục Oswald trong suốt thời gian ông ta ở Liên Xô”, tài liệu trích dẫn thêm. Oswald được phép trở về Mỹ vào năm 1962, mặc dù ông ta bị coi là đào ngũ. "Abram Chayes, cố vấn pháp lý của Bộ Ngoại giao, và Llewellyn Thompson, Đại sứ Mỹ tại Nga, chịu trách nhiệm cho phép Oswald trở về nước", báo cáo cho biết.

Bất đồng giữa Tổng thống Kennedy và CIA

Mối quan hệ đôi khi đầy sóng gió giữa Tổng thống John F. Kennedy và CIA từng được công khai và nay lại được những tài liệu giải mật gợi lại. Các chiến dịch bí mật, mặc dù thường được Nhà Trắng chấp thuận, đôi khi lại thoát khỏi sự kiểm soát trực tiếp của họ, gây ra căng thẳng giữa chính quyền Kennedy và CIA.

Thất bại của Mỹ trong sự kiện Vịnh Con Lợn được các tài liệu đề cập rất đáng chú ý. Kennedy, người đã chấp thuận chiến dịch này, bị chỉ trích vì thiếu sự hỗ trợ quân sự trực tiếp. Sau thất bại này, ông Kennedy tỏ ra không tin tưởng CIA và sa thải giám đốc cơ quan này, Allen Dulles. Tài liệu ghi chép: Sau sự kiện Vịnh Con Lợn, Kennedy tuyên bố ông muốn “đập tan CIA thành hàng nghìn mảnh và vứt chúng theo gió”.

Chiến dịch Mongoose, được Kennedy chấp thuận sau thất bại của cuộc xâm lược ở Vịnh Con Lợn, cũng được tài liệu trích dẫn. Theo đó, mục đích của chiến dịch này là làm mất ổn định chế độ của Fidel Castro thông qua các hoạt động phá hoại, xâm nhập và ám sát.

Một hồ sơ đề cập rằng Kennedy khuyến khích tuyển dụng người Cuba cho các hoạt động quân sự chống lại Fidel Castro. Tuy nhiên, những người Cuba lưu vong phàn nàn về việc thiếu sự hỗ trợ cụ thể: "Tổng thống đề xuất tuyển dụng người Cuba vào các đơn vị quân đội khác nhau để huấn luyện và sử dụng họ vào thời điểm thích hợp”.

Một tài liệu được giải mật liên quan tới vụ ám sát Tổng thống John F. Kennedy. Ảnh: ajour.ch

Một hồ sơ khác báo cáo rằng các điệp viên Cuba lưu vong đã được tuyển dụng cho các nhiệm vụ bí mật và có kế hoạch xâm nhập vào các ngành nghề quan trọng ở Cuba, chẳng hạn như ngành y. "Tiến sĩ Jaime Carbonell Rivero […] đã đệ trình hai kế hoạch ám sát Fidel Castro. Kết quả của báo cáo tóm tắt này đã được chuyển đến trụ sở chính tại UFCA-4176, ngày 31-5-1962". Các tài liệu tiết lộ rằng, Kennedy đôi khi không đồng tình với CIA về các chiến lược. Ví dụ, người ta đã ghi nhận những bất đồng về việc sử dụng mafia để loại bỏ Fidel Castro.

Hành động của CIA

Các tài liệu nêu bật các hoạt động chuyên sâu của cơ quan này chống lại chế độ Fidel Castro bằng những phương pháp gây tranh cãi. Các tài liệu gợi nhớ sự hợp tác của CIA với các nhân vật mafia, như Johnny Roselli, với mục đích loại bỏ nhà lãnh đạo Cuba. Các tập tài liệu ghi lại những nỗ lực xâm nhập vào mạng lưới của Cuba và thu thập thông tin tình báo về các cơ sở quân sự và hoạt động của Liên Xô tại Cuba.

Rafael Rinaldo Diaz Veira, một dược sĩ và là đồng sở hữu một phòng khám xét nghiệm y khoa ở Pinar del Rio, đã được tuyển dụng và đào tạo trước khi trở về Cuba. CIA đã có kế hoạch thành lập một mạng lưới thu thập thông tin mới tập trung vào điệp viên này trong ngành y”, tài liệu trích dẫn thông tin. “Federico Gaspar Salvador Rodriguez, một nha sĩ đến từ Camaguey, đã được tuyển dụng và đào tạo trước khi trở về Cuba. Ông ta được sử dụng làm người liên lạc cho mạng lưới AMTAUP”, tài liệu cho biết thêm.

CIA cũng nỗ lực tuyển dụng các thủy thủ và nhà ngoại giao Cuba đang làm việc ở nước ngoài, cũng như đưa các điệp viên bất hợp pháp vào Cuba. Một tài liệu nêu tên một nhóm ở Havana, do anh trai của Diaz Lanz (người đứng đầu lực lượng không quân cách mạng Cuba dưới thời Fidel Castro) chỉ huy. Những người này tìm cách sở hữu súng lục có ống giảm thanh để thực hiện vụ ám sát chính trị. Một thông tin khác nêu chi tiết về hoạt động của một thủ lĩnh du kích ở tỉnh Las Villas, với ít nguồn lực và những nỗ lực không thành công trong việc tìm kiếm sự giúp đỡ từ bên ngoài.

CIA đã tiến hành các chiến dịch tuyên truyền nhằm làm mất ổn định chế độ của Fidel Castro. Điều này bao gồm việc truyền bá thông điệp chống cộng sản và hỗ trợ các nhóm người Cuba lưu vong. Một hồ sơ cho thấy CIA đã tìm cách có được một "kênh tuyên truyền lớn" để tác động đến dư luận.

CIA cũng theo dõi chặt chẽ các hoạt động của cộng sản ở Mỹ Latin, Việt Nam và một số nơi khác. Một số tài liệu tập trung vào những nỗ lực của những người cộng sản Việt Nam nhằm chống lại viện trợ quân sự của Mỹ cho miền Nam Việt Nam. "Cuộc cách mạng ở miền Nam Việt Nam hiện đang trong giai đoạn chuẩn bị cho một cuộc tổng tấn công nhằm giải phóng đất nước và thiết lập một chính quyền dân chủ của nhân dân. Tuy nhiên, sự can thiệp của Mỹ đã làm chậm trễ giai đoạn này”, tài liệu nêu rõ.

PHƯƠNG LINH (theo Le Point)