Già làng Y Siõ Byă: Từ người lính biên phòng đến điểm tựa đoàn kết của buôn Cưênun A
Tận tụy, gương mẫu và luôn đặt lợi ích cộng đồng lên trước, ông Y Siõ Byă - Người có uy tín, già làng buôn Cưênun A, xã Dang Kang (Đắk Lắk) suốt nhiều năm qua đã trở thành điểm tựa tinh thần vững chắc của bà con. Bằng uy tín, trách nhiệm và tấm lòng chân thành, ông góp phần quan trọng xây dựng buôn làng đoàn kết, bình yên và ngày càng phát triển.
Nhà sinh hoạt cộng đồng buôn Cưênun A (xã Dang Kang, Đắk Lắk) khang trang, sạch đẹp, một phần nhờ sự đóng góp công sức của người dân và già làng, người uy tín Y Siõ Byă. Ảnh: NG
Người lính trở về tiên phong xây dựng buôn làng
Từng có 4 năm phục vụ trong lực lượng Bộ đội Biên phòng tại khu vực biên giới Ea Súp, tỉnh Đắk Lắk từ 1986 – 1990, kỷ luật quân đội đã rèn cho ông Y Siõ Byă tinh thần kiên cường và trách nhiệm trong mọi việc. Năm 1990, sau khi xuất ngũ, ông trở về buôn Cưênun A, bắt tay phát triển kinh tế gia đình và nhanh chóng trở thành người có tầm ảnh hưởng trong cộng đồng nhờ lối sống gương mẫu, chân thành.
Nhận thấy sự tin tưởng của bà con, ông tích cực tham gia công tác xã hội và được giao phó hàng loạt nhiệm vụ quan trọng: Chi hội trưởng Chi hội Cựu chiến binh, Chi hội trưởng Chi hội Người cao tuổi, Tổ trưởng Tổ hòa giải buôn... Đến năm 2012, ông được bầu là Người có uy tín kiêm già làng, khẳng định vai trò trung tâm trong mọi phong trào ở địa phương.
Phương châm “nói đi đôi với làm”, dù tuổi đã cao, già làng, người uy tín Y Siõ Byă (buôn Cưênun A, xã Dang Kang, Đắk Lắk) vẫn hằng ngày cần mẫn phát triển kinh tế gia đình, làm gương cho bà con trong buôn học tập. Ảnh: NG
Là buôn vùng sâu vùng xa, buôn Cưênun A có 248 hộ với hơn 1.000 nhân khẩu, trong đó hơn 90% là đồng bào Ê Đê. Từng nhiều năm thuộc diện đặc biệt khó khăn, nơi đây thiếu thốn hạ tầng, đời sống người dân bấp bênh. Trong bối cảnh đó, uy tín và sự tận tâm của ông Y Siõ đã góp phần quan trọng vào sự ổn định và phát triển của buôn.
Với phương châm “nói đi đôi với làm”, ông đi từng nhà để tuyên truyền chủ trương của Đảng, vận động người dân áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chăn nuôi; chung tay làm đường giao thông nông thôn, xây dựng nhà văn hóa, giữ gìn vệ sinh môi trường, xây dựng chuồng trại chăn nuôi xa khu dân cư…
Nhờ sự kiên trì của ông và hệ thống chính trị địa phương, kinh tế buôn ngày một khởi sắc. Từ chỗ hơn 80% hộ nghèo, cận nghèo, nay buôn còn khoảng 85 hộ nghèo; nhiều gia đình vươn lên khá giả, con em được học hành đầy đủ, an ninh trật tự giữ vững.
Chia sẻ về hành trình cống hiến, ông Y Siõ trải lòng: “Được bà con tín nhiệm bầu là Người có uy tín nên trong mọi hoạt động, bản thân và gia đình tôi luôn gương mẫu. Mình phải hiểu rõ chính sách, nắm chắc chủ trương để hướng dẫn và vận động bà con làm theo”.
Không chỉ là Tổ trưởng Tổ hòa giải, già làng, người uy tín Y Siõ Byă (buôn Cưênun A, xã Dang Kang, Đắk Lắk) còn là người “giữ nhịp” cho tình làng nghĩa xóm, huy động bà con cùng giúp đỡ lẫn nhau xây dựng khối đại đoàn kết bền chặt. Ảnh: NG
Gương sáng hòa giải và giữ gìn khối đại đoàn kết buôn làng
Một trong những đóng góp nổi bật nhất của ông Y Siõ là vai trò Tổ trưởng Tổ hòa giải - người trực tiếp xử lý những mâu thuẫn trong buôn làng. Hơn 13 năm qua, mỗi năm ông tiếp nhận 6–7 vụ, từ tranh chấp đất đai, mâu thuẫn gia đình đến chuyện xích mích xóm giềng. Với sự kiên trì và cái tâm trong sáng, ông đã hòa giải thành công hầu hết các vụ việc.
Khi có mâu thuẫn, ông không vội đánh giá mà cùng các thành viên tổ hòa giải đến tận nhà, lắng nghe từng phía, phân tích thấu tình đạt lý, kết hợp luật tục Ê Đê với pháp luật Nhà nước để đưa ra hướng giải quyết phù hợp nhất. Những câu chuyện tưởng chừng âm ỉ bùng phát đều được ông tháo gỡ nhẹ nhàng.
Gần đây nhất, một cặp vợ chồng trong buôn lâm vào xung đột vì nghi ngờ ngoại tình, đứng bên bờ vực tan vỡ. Ông đã nhiều lần đến trò chuyện, giải thích phải trái, khuyên nhủ họ nhìn lại lỗi lầm để giữ gìn hạnh phúc. Nhờ sự kiên nhẫn của ông, đôi vợ chồng đã làm hòa, tiếp tục vun đắp gia đình.
Không chỉ hòa giải, ông Y Siõ còn là người “giữ nhịp” cho tình làng nghĩa xóm. Ai khó khăn, ốm đau, gặp nạn ông đều huy động bà con cùng giúp đỡ; từ đó xây dựng sự đoàn kết bền chặt, nền tảng để mọi chủ trương, chính sách Nhà nước đến gần dân hơn.
Với sự kiên trì và cái tâm trong sáng, già làng, người uy tín Y Siõ Byă (buôn Cưênun A, xã Dang Kang, Đắk Lắk) đã hòa giải thành công hầu hết các vụ việc, giữ vững sự bình yên và tình làng nghĩa xóm trong buôn. Ảnh: NG
Ông đặc biệt quan tâm đến vấn nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết vốn tồn tại lâu đời trong cộng đồng. Không chỉ tuyên truyền trong các cuộc họp buôn, ông còn đến từng gia đình vận động.
Năm 2024, khi biết một đôi trẻ mới 16-17 tuổi định tổ chức đám cưới, ông đã gặp gỡ, phân tích cho hai gia đình về pháp luật, tương lai của con cái và khuyên họ đợi khi đủ tuổi. Lời khuyên chân thành được chấp thuận, giúp ngăn chặn một cuộc hôn nhân sớm có nguy cơ ảnh hưởng đến cả tương lai hai cháu.
Nhờ sự kiên trì ấy, nhiều năm nay tình trạng tảo hôn, mê tín dị đoan hay những hủ tục lạc hậu khác buôn Cưênun A đã giảm đáng kể.
Trong xây dựng nông thôn mới, ông Y Siõ tích cực vận động người dân hiến đất mở đường, đóng góp công sức làm đường giao thông, vệ sinh môi trường, xây dựng nhà văn hóa, chuồng trại chăn nuôi xa nơi ở… Nhờ vậy, bộ mặt nông thôn ngày càng đổi mới, sạch đẹp.
Với ông, niềm vui lớn nhất chính là nhìn buôn làng yên bình, đoàn kết. Ông tâm sự: “Là cựu chiến binh, tôi luôn xem việc được cống hiến là vinh dự. Còn sức, còn được Đảng giao phó và bà con tín nhiệm, tôi vẫn cố gắng hết mình để hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ.”
Bằng trách nhiệm, uy tín và tấm lòng vì cộng đồng, người uy tín Y Siõ Byă đã và đang góp phần quan trọng vào sự đổi thay của buôn Cưênun A từ một buôn đặc biệt khó khăn trở thành điểm sáng đoàn kết, ổn định và từng bước phát triển. Hình ảnh người cựu chiến binh, già làng gương mẫu ấy là minh chứng sống động cho sức mạnh của niềm tin, sự tận tâm và tinh thần “đặt lợi ích buôn làng lên trên hết”.
