Ngân hàng dùng chính sách phí để hạn chế tài khoản không giao dịch

Nhiều tài khoản ngân hàng không được sử dụng

Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, đến nay giao dịch không dùng tiền mặt đã tăng khoảng 500 lần về số lượng và hơn 60 lần về giá trị so với năm 2005. Riêng giai đoạn 2015-2025, giao dịch qua internet tăng khoảng 59 lần về số lượng và 21 lần về giá trị; giao dịch qua mobile tăng khoảng 280 lần về số lượng và 600 lần về giá trị. Thanh toán QR code, phổ biến từ năm 2018, cũng tăng trên 700 lần về số lượng và hơn 400 lần về giá trị.

Quy mô và tốc độ tăng trưởng này đặt ra yêu cầu ngày càng cao về an toàn, bảo mật và chất lượng dữ liệu khách hàng. Bất kỳ “khe hở” nào từ những tài khoản không sử dụng, không được xác thực đầy đủ đều có thể trở thành điểm yếu cho tội phạm lợi dụng.

Tính đến hết ngày 14-11, đã có hơn 136,1 triệu hồ sơ khách hàng cá nhân và hơn 1,4 triệu hồ sơ khách hàng tổ chức được đối chiếu sinh trắc học qua căn cước công dân gắn chip hoặc ứng dụng VNeID – một con số cho thấy nỗ lực rất lớn trong việc chuẩn hóa dữ liệu.

Tuy nhiên, có một thực tế là trong số nhiều triệu tài khoản ngân hàng, nhiều tài khoản không được sử dụng trong thời gian dài. Từ đó, các ngân hàng khuyến nghị khách hàng chủ động rà soát toàn bộ các tài khoản đang sở hữu, đặc biệt là những tài khoản ít hoặc không sử dụng. Nếu còn nhu cầu duy trì, khách hàng cần bảo đảm số dư tối thiểu hoặc phát sinh giao dịch theo quy định của từng ngân hàng. Ngược lại, với những tài khoản không còn nhu cầu, việc chủ động đóng sớm sẽ giúp giảm rủi ro và tránh các khoản phí phát sinh.

Mới đây, hàng loạt ngân hàng đã rà soát danh sách các tài khoản cá nhân, đóng tài khoản không hoạt động hoặc áp dụng phí duy trì, phí quản lý đối với những tài khoản không đáp ứng điều kiện về số dư và tần suất giao dịch.

Chẳng hạn Ngân hàng TMCP Quốc tế (VIB ) áp dụng chính sách phí mới từ tháng 12, theo đó các tài khoản thanh toán không phát sinh giao dịch trong 12 tháng liên tục sẽ bị thu 10.000 đồng/tháng (chưa bao gồm VAT), được gọi là phí “đóng băng tài khoản cá nhân”. Với những tài khoản không hoạt động nhưng số dư không đủ để thu phí, VIB sẽ trích toàn bộ số dư còn lại theo quy định và miễn phần phí chưa thu đủ.

Hay Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cũng công bố chính sách thu phí tài khoản thanh toán dựa trên số dư bình quân. Theo đó, tài khoản có số dư dưới 2 triệu đồng bị thu 5.000 đồng/tháng; tài khoản duy trì 2–10 triệu đồng thu 3.000 đồng/tháng; từ 10 triệu đồng trở lên được miễn phí. Với tài khoản không phát sinh giao dịch trong một quý, BIDV áp dụng mức thu 30.000 đồng/quý.

Có ngân hàng còn áp dụng mức phí khá cao như Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam thu 150.000 đồng/tháng đối với tài khoản không phát sinh giao dịch trong 12 tháng, trong khi Ngân hàng HSBC Việt Nam thu 100.000 đồng/tháng với tài khoản không giao dịch từ 24 tháng trở lên.

Rà soát chặt chẽ

Đại diện Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB) cũng cho biết, ngân hàng vừa có thông báo kế hoạch rà soát và đóng các tài khoản thanh toán không hoạt động trong thời gian dài, áp dụng cho toàn bộ khách hàng cá nhân và tổ chức. Cụ thể, ngân hàng đóng các tài khoản không phát sinh bất kỳ giao dịch nào trong vòng 24 tháng liên tục trở lên (tính đến ngày 30-10-2025) và có số dư bằng 0. Khi tài khoản bị đóng, toàn bộ các sản phẩm, dịch vụ liên quan như thẻ ghi nợ, SMS Banking, ngân hàng số… cũng sẽ chấm dứt hiệu lực.

Lãnh đạo các ngân hàng đều có chung nhận định, việc thu thêm phí đối với những tài khoản ít sử dụng hoặc lâu không sử dụng sẽ như một cách cảnh báo người sở hữu thẻ phải lưu tâm đến việc duy trì quá nhiều tài khoản ngân hàng, gây lãng phí không chỉ cho người dùng mà còn cho cả ngân hàng.

Việc rà soát nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, bảo đảm an toàn dữ liệu, tuân thủ quy định của Ngân hàng Nhà nước, đồng thời hạn chế phát sinh các loại phí không cần thiết đối với những tài khoản không còn nhu cầu sử dụng. Đây cũng được xem là biện pháp giảm thiểu rủi ro gian lận và bảo vệ quyền lợi khách hàng.

Đại diện các ngân hàng cũng khuyến cáo, nếu khách hàng muốn duy trì tài khoản, cần thực hiện ít nhất một giao dịch như nộp tiền hoặc chuyển tiền trong thời hạn từ 5–10 ngày làm việc kể từ khi ngân hàng đăng tải thông báo trên website chính thức của ngân hàng. Sau thời hạn này, nếu tài khoản vẫn không phát sinh giao dịch, ngân hàng sẽ đóng theo đúng thỏa thuận đã ký kết.

Về phía Ngân hàng Nhà nước, Vụ trưởng Vụ Thanh toán Phạm Anh Tuấn cho biết, việc loại bỏ các tài khoản không giao dịch trong thời gian dài không chỉ giúp làm sạch dữ liệu mà còn tạo dựng niềm tin cho khách hàng, nhất là trong bối cảnh tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi. Trên thực tế, trong nhiều vụ lừa đảo, gian lận, tội phạm đã lợi dụng các tài khoản không sử dụng, tài khoản cho thuê, cho mượn để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, gây khó khăn cho truy vết và xử lý.

Do đó, bên cạnh việc rà soát lại các tài khoản để dần loại bở những tài khoản không sử dụng, các ngân hàng đang hoàn tất xác thực sinh trắc học đối với khách hàng. Như vậy, theo quy định, kể từ ngày 1-1-2026, các ngân hàng sẽ tạm ngừng giao dịch thanh toán bằng phương tiện điện tử (mobile banking, internet banking) đối với các tài khoản chưa cập nhật thông tin sinh trắc học. Với khách hàng tổ chức, nếu chưa cập nhật sinh trắc học của người đại diện hợp pháp, giao dịch trên các kênh điện tử cũng sẽ bị tạm dừng.

Vụ trưởng Vụ Thanh toán Phạm Anh Tuấn cũng khẳng định, việc xác thực sinh trắc học là bước quan trọng nhằm bảo đảm đúng người, đúng tài khoản, hạn chế tối đa việc giả mạo danh tính, qua đó nâng cao an toàn cho các giao dịch điện tử.