Chủ động kiểm soát ô nhiễm môi trường trong chăn nuôi

Chăn nuôi sinh học - giải pháp giảm ô nhiễm từ gốc

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, hiện trên địa bàn Thủ đô có tổng đàn trâu gần 28,8 nghìn con; đàn bò 114 nghìn con; đàn lợn gần 1,25 triệu con (không bao gồm lợn con chưa tách mẹ); đàn gia cầm khoảng 38,1 triệu con. Sản lượng thịt hơi xuất chuồng mỗi năm đạt hàng trăm nghìn tấn, cùng hàng triệu quả trứng, hàng chục nghìn tấn sữa tươi và sản lượng thủy sản lớn. Ước tính mỗi năm, chất thải rắn trong chăn nuôi lên tới khoảng 4,35 triệu tấn; chất thải lỏng khoảng 2.640 triệu lít... chưa kể chất thải phát sinh từ các cơ sở giết mổ, tiêu hủy gia súc, gia cầm mắc bệnh và các loại hóa chất sử dụng trong phòng, trị bệnh.

Nhận thức rõ điều này, các địa phương của Hà Nội đang đẩy mạnh phát triển chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học, theo chuỗi giá trị và theo quy hoạch vùng, từng bước di dời các cơ sở chăn nuôi ra xa khu dân cư; đồng thời tập trung xây dựng các vùng chăn nuôi có truy xuất nguồn gốc, cung cấp sản phẩm an toàn.

Hợp tác xã Gà vi sinh Thu Thoan (xã Nội Bài) đã lựa chọn chăn nuôi hữu cơ ngay từ những ngày đầu thành lập. Với diện tích gần 5.000m², trang trại hiện nuôi hơn 3.000 con gà theo phương pháp sinh học, hoàn toàn không sử dụng cám công nghiệp. Thay vào đó, thức ăn cho gà được tự phối trộn từ cám gạo, bột ngô, bã đậu tương kết hợp với men vi sinh và ủ lên men tự nhiên trong nhiều giờ.

Theo Giám đốc Nguyễn Thị Thu Thoan, việc sử dụng thức ăn vi sinh không chỉ giúp đàn gà phát triển khỏe mạnh, tăng trưởng đồng đều mà còn cải thiện rõ rệt hệ tiêu hóa, tăng sức đề kháng tự nhiên. “Nhờ nuôi gà bằng cám ủ men vi sinh, đàn gà ít mắc bệnh; thịt săn chắc, thơm ngon và được người tiêu dùng tin tưởng lựa chọn”, bà Thoan chia sẻ.

Để giảm thiểu tác động đến môi trường, hợp tác xã còn sử dụng đệm lót sinh học trong chuồng trại. Phương pháp này giúp phân hủy chất thải ngay tại chỗ, hạn chế mùi hôi, giảm khí độc và giữ chuồng trại luôn khô ráo, sạch sẽ. Đặc biệt, lượng chất thải sau quá trình sử dụng đệm lót được thu gom, ủ thành phân hữu cơ vi sinh, vừa xử lý triệt để chất thải, vừa tạo thêm giá trị kinh tế. Trung bình mỗi năm, trang trại cung cấp ra thị trường khoảng 70 tấn phân hữu cơ vi sinh phục vụ sản xuất nông nghiệp.

Còn theo Giám đốc Hợp tác xã Chăn nuôi và dịch vụ Đồng Tâm (xã Kiều Phú) Nguyễn Đình Tường, việc chuyển hướng sang chăn nuôi sinh học được xem là bước ngoặt quan trọng giúp đơn vị phát triển ổn định, bền vững và kiểm soát ô nhiễm môi trường. So với phương thức chăn nuôi truyền thống, mô hình chăn nuôi sinh học giúp hợp tác xã giảm từ 30-40% chi phí thuốc thú y và hóa chất khử trùng. Chất lượng thịt lợn được nâng cao, săn chắc, thơm ngon, đáp ứng yêu cầu an toàn thực phẩm và được thị trường đón nhận tích cực. Qua đó cho thấy, việc giảm ô nhiễm môi trường không chỉ mang lại lợi ích về sinh thái mà còn góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi.

Tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức

Để giảm ô nhiễm môi trường trong chăn nuôi, theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Tạ Văn Tường, các địa phương cần tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức và xây dựng ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng; tập huấn, hướng dẫn người dân, hộ chăn nuôi áp dụng chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học, tuần hoàn, bền vững. Bên cạnh đó, khuyến khích, hướng dẫn người dân, hộ chăn nuôi xây dựng chuồng trại hợp vệ sinh có hầm biogas để xử lý chất thải; kết hợp hướng dẫn, giới thiệu cho người dân, hộ chăn nuôi sử dụng các sản phẩm đệm lót, chế phẩm sinh học xử lý chất thải, nước thải... Đồng thời, cần có chính sách hỗ trợ vay vốn ưu đãi để xây dựng công trình xử lý chất thải như bể biogas, đệm lót sinh học; lồng ghép với các chương trình nông thôn mới, khuyến nông; hỗ trợ chế phẩm vi sinh cho người dân xử lý chất thải chăn nuôi.

Còn Phó Chủ tịch Thường trực Hội Chăn nuôi Việt Nam Nguyễn Ngọc Sơn cho rằng, để xử lý căn cơ vấn đề môi trường trong chăn nuôi, Hà Nội cần phát triển chăn nuôi phù hợp quy hoạch tổng thể ngành Nông nghiệp. Đây là giải pháp mang tính chiến lược, đặt lên hàng đầu trong giai đoạn từ nay đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Song song với quy hoạch, cần khuyến khích xây dựng chuồng trại hợp vệ sinh, lắp đặt hầm biogas, sử dụng đệm lót sinh học, chế phẩm vi sinh xử lý chất thải, nước thải tại chỗ.

Có thể khẳng định, kiểm soát ô nhiễm môi trường trong chăn nuôi không chỉ là yêu cầu cấp thiết mà còn là điều kiện tiên quyết để ngành Nông nghiệp phát triển bền vững. Thực tiễn từ các mô hình chăn nuôi sinh học trên địa bàn Hà Nội cho thấy, khi người chăn nuôi chủ động thay đổi tư duy sản xuất, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật thì ô nhiễm môi trường có thể được kiểm soát, đồng thời mang lại lợi ích kinh tế rõ rệt.