Tạo cơ sở pháp lý đồng bộ cho thanh tra, kiểm tra, xử lý hành vi lãng phí
Hoàn thiện pháp luật về phòng, chống lãng phí theo hướng tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, phát hiện, xử lý mạnh, có tính răn đe cao đối với hành vi lãng phí là một trong những nhiệm vụ được Bộ Tài chính xác định trong Kế hoạch hành động thực hiện Quyết định số 806/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí đến năm 2035.
Trụ sở Bộ Tài chính. Ảnh: MOF
Tập trung vào lĩnh vực dễ phát sinh lãng phí
Theo đó, Bộ Tài chính sẽ đổi mới mạnh mẽ công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về quản lý kinh tế, xã hội và phòng, chống lãng phí theo hướng đảm bảo dân chủ, minh bạch, kịp thời, hiệu quả, dễ áp dụng, tiết kiệm thời gian và chi phí, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, khơi thông nguồn lực, khắc phục điểm nghẽn và tạo đà cho sự phát triển.
Đồng thời, rà soát, bổ sung các quy định về cơ chế quản lý kinh tế, xã hội, định mức kinh tế kỹ thuật không phù hợp với thực tiễn phát triển; tập trung vào lĩnh vực dễ phát sinh lãng phí như quản lý, ngân sách nhà nước, tài sản công; quản lý, sử dụng vốn đầu tư công; quản lý vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp; xây dựng, đất đai; tín dụng, ngân hàng; tổ chức bộ máy, quản lý nguồn nhân lực, cụ thể:
Một là, hoàn thiện thể chế, sửa đổi, bổ sung pháp luật về quản lý ngân sách nhà nước theo hướng tăng cường trách nhiệm kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí trong quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước.
Hai là, tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp luật về quản lý nợ công; rà soát, đánh giá, tổng kết thi hành Luật Quản lý nợ công, đề xuất nội dung sửa đổi Luật.
Ba là, tiếp tục rà soát, hoàn thiện đồng bộ hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công, trong đó tập trung rà soát, hoàn thiện các quy định về tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công; sửa đổi, bổ sung, ban hành mới quy định cụ thể việc quản lý, sử dụng, khai thác đối với một số tài sản kết cấu hạ tầng theo Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và các quy định pháp luật chuyên ngành liên quan.
Bốn là, tiếp tục rà soát, sửa đổi Luật Đầu tư công và các văn bản quy định chi tiết để khơi thông, đảm bảo căn cứ về nguồn vốn thực hiện các dự án đặc biệt, nhất là các dự án khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo đòi hỏi phải có cơ chế phê duyệt và triển khai nhanh chóng; ưu tiên, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đầu tư công quan trọng; nâng cao tính sẵn sàng và khả năng hấp thụ vốn của các dự án, nhất là các dự án quan trọng quốc gia, nhóm A có yêu cầu đặc biệt về công nghệ; tăng cường chế tài xử lý, tạo kỷ luật, kỷ cương để đảm bảo tiến độ giải ngân, tránh lãng phí, không phát huy được tối đa nguồn lực.
Năm là, tiếp tục rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách về tín dụng đầu tư của Nhà nước, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay tín dụng đầu tư tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam, qua đó hỗ trợ phát triển các dự án đầu tư hạ tầng, đóng góp vào thực hiện các mục tiêu kinh tế, xã hội.
Tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp
Cùng với đó, Bộ Tài chính sẽ hoàn thiện pháp luật về phòng, chống lãng phí theo hướng tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, phát hiện, xử lý mạnh, có tính răn đe cao đối với hành vi lãng phí.
Chú trọng hoàn thiện các quy định nhận diện hành vi lãng phí và xử lý hành vi lãng phí trong từng lĩnh vực; rà soát, cụ thể hóa quy định về trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị trong tổ chức thực hiện các biện pháp phòng, chống lãng phí.
Luật sư Vũ Văn Vinh (Công ty Luật Thiên Ngân, Hà Nội) nhận định, việc Bộ Tài chính chủ động rà soát, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật trong các lĩnh vực then chốt không chỉ góp phần siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính mà còn hướng tới mục tiêu dài hạn là tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.

Luật sư Vũ Văn Vinh (Công ty Luật Thiên Ngân). Ảnh: NVCC
Khi các quy định được sửa đổi theo hướng minh bạch, dễ thực thi và sát với thực tiễn, thủ tục hành chính sẽ được đơn giản hóa, chi phí tuân thủ giảm, từ đó khơi thông nguồn lực đang bị “tắc nghẽn” bởi những rào cản pháp lý.
Đồng thời, việc tập trung xử lý các lĩnh vực dễ phát sinh lãng phí như đầu tư công, tài sản công, tín dụng... cũng góp phần khắc phục điểm nghẽn, nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách và nguồn vốn đầu tư.
Những chuyển động này, nếu được triển khai quyết liệt và đồng bộ, sẽ tạo đà cho sự phát triển kinh tế, xã hội trong dài hạn, nhất là trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững, đổi mới sáng tạo bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Bộ Tài chính dự kiến một số văn bản cụ thể cần ban hành trong năm 2025 là: Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi); Luật Quy hoạch (sửa đổi); Luật Quản lý nợ công (sửa đổi, bổ sung); Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản; Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi, bổ sung); Luật Thống kê (sửa đổi, bổ sung); Luật Quản lý thuế; Luật Đầu tư (sửa đổi).
Bên cạnh đó, đề xuất Chính phủ ban hành các Nghị định quy định việc quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng do Nhà nước đầu tư, quản lý; sửa đổi, bổ sung quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý, sử dụng tài sản công, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí…