Nhận diện các yếu tố cản trở kinh tế tư nhân phát triển

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc đánh giá, chưa khi nào Đảng và Nhà nước ta quan tâm đến kinh tế tư nhân như giai đoạn hiện nay. Nghị quyết số 68-NQ/TƯ ngày 4-5-2025 của Bộ Chính trị về "Phát triển kinh tế tư nhân" cùng 3 nghị quyết nữa trong "bộ tứ trụ cột" đã tạo ra hành lang pháp lý vững chắc đưa đất nước phát triển.

Trong đó, Nghị quyết số 68-NQ/TƯ khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân trong giai đoạn phát triển hiện nay và đề ra các mục tiêu rất rõ ràng, đưa kinh tế tư nhân chiếm 55 - 58% GDP. Nghị quyết số 68-NQ/TƯ cũng đặt ra yêu cầu rà soát, sửa đổi hệ thống pháp luật với vai trò kiến tạo phát triển.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc cho biết thêm, hiện nay, Bộ Tư pháp đang rất tích cực trong việc sửa đổi hệ thống pháp luật nói chung, trong đó có phát triển kinh tế tư nhân, tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển.

Tại hội thảo, các đại biểu đã cùng nhận diện những điểm mạnh, yếu của kinh tế tư nhân cả về lý luận và thực tiễn, từ đó đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; xây dựng, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật để huy động mọi nguồn lực và tạo động lực cho kinh tế tư nhân phát triển tại Việt Nam.

Các ý kiến đánh giá, những thập kỷ qua, hàng trăm nghìn doanh nghiệp tư nhân được thành lập, trải dài trên hầu hết các lĩnh vực. Không chỉ bó hẹp trong các hoạt động kinh doanh truyền thống, nhiều doanh nghiệp tư nhân đã mạnh dạn đầu tư vào những lĩnh vực mới, đòi hỏi trình độ công nghệ và quản lý cao.

Đáng lưu ý, sự xuất hiện của các tập đoàn tư nhân lớn với năng lực tài chính mạnh, chiến lược dài hạn và tư duy toàn cầu đã khẳng định vị thế mới của khu vực tư nhân trong nền kinh tế. Ngoài ra, khu vực tư nhân còn góp phần đáng kể vào việc đổi mới phương thức sản xuất, thúc đẩy công nghệ và sáng tạo. Nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp, với các giải pháp công nghệ mang tính đột phá.

Song, hệ thống pháp luật dù đang trong quá trình hoàn thiện nhưng vẫn còn thiếu nhất quán, nhiều quy định chưa rõ ràng, dẫn đến tình trạng bị diễn giải tùy tiện bởi các cấp chính quyền khác nhau. Điều này tạo ra rủi ro pháp lý lớn cho doanh nghiệp trong quá trình hoạt động.

Ông Phan Đức Hiếu (Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội) cho rằng: Cần xây dựng một bộ tiêu chí với sự tham gia của các chuyên gia, doanh nghiệp, tránh sự vận dụng tùy tiện. Cùng đó, phải có rà soát điểm nghẽn. Tuy nhiên, nếu để các Bộ tự làm rất khó nhận diện bất cập của chính Bộ mình, do đó cải cách không gặp nhau. Bộ Tư pháp là cơ quan độc lập có thể rà soát và phản biện đối với các bộ, ngành.

Theo ông Phan Đức Hiếu, về lâu dài, Việt Nam cần có một Ủy ban cải cách thể chế, có chức năng giám sát và hỗ trợ cải cách thể chế một cách bền vững.

Đồng tình với quan điểm nêu trên, Chủ tịch Hiệp hội Pháp chế doanh nghiệp Nguyễn Duy Lãm cho rằng, hai điểm nghẽn lớn nhất là cán bộ thực thi và bất cập của thể chế. Ông Lãm đề nghị, mở rộng phạm vi hỗ trợ, tiếp tục đơn giản các thủ tục hành chính về chuyển đổi, thuế, mặt bằng, chính sách thuế cho doanh nghiệp, đồng thời, tăng cường phối hợp bộ, ngành, địa phương, hiệp hội.

Phản ánh thực tế tại cơ sở, ông Lê Hoàng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Nhựa Thăng Long đánh giá, hành lang pháp lý là “cánh cửa” cần được Chính phủ, Quốc hội, cơ quan quản lý nhà nước đặc biệt quan tâm, nhằm mở ra một chương phát triển mới cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam. Một khi khung chủ trương, chính sách được xây dựng đồng bộ và thực thi có hiệu quả, sẽ là động lực lớn để các tổ chức, doanh nghiệp nhanh chóng tăng tốc về đích.

Dẫn ví dụ cụ thể, ông Lê Hoàng thông tin, hiện có tình trạng cổ phần hóa doanh nghiệp nhưng chưa thay đổi mô hình quản trị, đặc biệt khi nhà đầu tư Việt Nam mua lại thì rất khó khăn. Điều này vô hình trung gây cản trở lớn cho quá trình chuyển đổi.

Theo ông Hoàng, Nhà nước cần có thêm chính sách đào tạo để hỗ trợ các nhà đầu tư. Hiện nay, có nhiều tiêu chuẩn quy định rất khó thực hiện hoặc thực hiện được thì chi phí vô cùng tốn kém, do đó Nhà nước xem lại các tiêu chuẩn cho phù hợp hơn.