Từ ruộng nương thành homestay: Hành trình thoát nghèo ở bản vùng cao Nà Sự
Từ chỗ quanh năm lam lũ trên nương rẫy mà vẫn thiếu ăn, người dân bản Nà Sự (xã Mường Chà, tỉnh Điện Biên) đã mạnh dạn chuyển mình, biến lợi thế cảnh quan và bản sắc văn hóa thành sinh kế bền vững.
Người dân bản Nà Sự thay đổi tư duy làm kinh tế, cùng chung tay xây dựng mô hình du lịch cộng đồng, đưa bản Thái trắng trở thành điểm đến mới ở Điện Biên. Ảnh: Thi Thi
Nà Sự cũng chính là mô hình du lịch cộng đồng - homestay đầu tiên của huyện Nậm Pồ khi đó ra đời, mở cánh cửa thoát nghèo cho nhiều hộ dân, đem đến diện mạo mới cho bản vùng cao trắng nơi cực Tây Tổ quốc.
Điện Biên mùa cuối năm, con đường dẫn vào bản Nà Sự rợp màu xanh cây lá, suối Nậm Bai uốn quanh giữa những thửa ruộng bậc thang trải dài. Giữa bạt ngàn núi rừng ấy, bản của người Thái trắng hiện lên bình yên như một bức tranh.
Nhưng phía sau vẻ đẹp ấy là câu chuyện hành trình thoát nghèo đầy nghị lực của hơn 500 người dân nơi đây.
Bao năm lam lũ trên nương rẫy, trồng lúa, trồng sắn mà vẫn thiếu ăn, người Nà Sự luôn mang trong mình khát vọng đổi đời. Năm 2022, sau chuyến khảo sát thực tế, huyện Nậm Pồ (cũ) quyết định quy hoạch bản Nà Sự trở thành điểm du lịch cộng đồng mô hình đầu tiên của huyện.
Không gian homestay cộng đồng ở bản Nà Sự rực sáng về đêm, thu hút ngày càng nhiều du khách đến trải nghiệm văn hóa Thái trắng. Ảnh: Thi Thi
Chỉ trong một tuần lễ, với hơn 2.000 người từ các hội đoàn thể, học sinh và người dân các bản lân cận chung tay, con đường dẫn vào bản được mở rộng, trồng hoa, thảm cỏ, làm cọn nước dọc suối, dựng hàng rào tre, bố trí bãi đỗ xe, thắp sáng đường bản. Những gian Homestay, khu sinh hoạt văn hóa, nhà sàn truyền thống nhanh chóng thành hình. Cả bản hồi hộp, chính người dân cũng bất ngờ trước tốc độ thay đổi.
Không chỉ xây nơi lưu trú cho du khách, người dân Nà Sự còn phục dựng những giá trị văn hóa tưởng như đã nhạt dần: điệu xòe Thái, khung dệt thổ cẩm, ẩm thực hoa ban, lợn bản, cá suối, sản phẩm mật ong rừng và lạc đỏ.
Các hộ tham gia Homestay đều làm thêm gian hàng bày bán sản phẩm địa phương. "Du khách đến đây vừa được thưởng thức, vừa được mang sản phẩm về làm quà", chị Lò Thị Vượn - người dân trong bản Nà Sự - nói, bàn tay vẫn thoăn thoắt chuẩn bị bữa tối cho khách.
Gia đình bà Lò Thị Vượn từng chật vật quanh năm với vài sào nương. Từ ngày tham gia du lịch cộng đồng, bà cùng các hộ trồng rau, trồng hoa, nuôi gà đen, làm ẩm thực, tái dựng nhà sàn truyền thống. Thu nhập tăng lên, con cái được học hành đầy đủ hơn.
"Tham gia vào mô hình du lịch cộng đồng, gia đình tôi bớt vất vả hơn, có thu nhập tốt hơn. Mô hình mới này đã tạo công ăn việc làm cho bà con từ chính bản làng của mình", chị Vượn xúc động.
Du khách tham quan và mua lạc đỏ Chà Nưa, sản phẩm OCOP 3 sao, góp phần tạo sinh kế bền vững cho người dân bản Nà Sự. Ảnh: Thi Thi
Nhờ hỗ trợ từ Sở Nông nghiệp và Sở Công Thương Điện Biên, mật ong Chà Nưa và lạc đỏ Chà Nưa đã đạt chuẩn OCOP 3 sao, được quảng bá tại các hội chợ trong và ngoài tỉnh. Hợp tác xã ong Chà Nưa liên kết gần 30 hộ để nâng sản lượng, tạo chuỗi sinh kế bền vững.
Ông Thùng Văn Quân, Trưởng bản Nà Sự, cho biết: Mô hình du lịch cộng đồng đã giúp nhiều hộ gia đình khá lên. Người dân ý thức rõ hơn về việc biến sản phẩm quê mình thành hàng hóa. Đó là con đường thoát nghèo bền vững.
Theo đại diện xã Mường Chà, hiện thu nhập bình quân của bản đạt 35 triệu đồng/người/năm, trong đó 40 hộ tham gia trực tiếp vào mô hình du lịch và cung ứng dịch vụ. Nà Sự cũng là một trong những mô hình du lịch cộng đồng đầu tiên ở Điện Biên áp dụng quét QR tra cứu dịch vụ và đặt phòng.
Gần 3 năm hoạt động, Nà Sự đã trở thành điểm dừng chân trong hành trình khám phá cực Tây A Pa Chải.
Không ồn ào, không chạy theo những công trình bê tông lớn, người dân Nà Sự đã chọn con đường phát triển từ chính những gì đã có: cảnh quan, văn hóa, sự đồng lòng. Và như cách người dân nói, đó không chỉ là làm du lịch, mà là gìn giữ hồn cốt tổ tiên, để con cháu sau này không phải đi xa mưu sinh.
