Kiến nghị thêm hành vi trốn khám sức khỏe vào tội trốn nghĩa vụ quân sự
Tiếp thu ý kiến của cử tri, Bộ Quốc phòng đề xuất sửa đổi Điều 332 Bộ luật Hình sự nhằm xử lý triệt để hành vi trốn tránh nghĩa vụ quân sự ngay từ khâu khám sức khỏe.
Khám sức khỏe là bước chuyển tiếp quan trọng giữa đăng ký nghĩa vụ quân sự và nhập ngũ. Ảnh minh hoạ: Internet
Phát huy vai trò giám sát, kiến nghị của cử tri trong hoàn thiện pháp luật về nghĩa vụ quân sự
Bộ Quốc phòng đã nhận được kiến nghị của cử tri tỉnh Hưng Yên (cũ) và Thành phố Hà Nội tại Công văn số 602/UBDNGS15 ngày 21/5/2025 của Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội.
Sau khi thực hiện sắp xếp, tỉnh Hưng Yên và Thái Bình được sáp nhập để thành lập một tỉnh mới mang tên Hưng Yên. Theo đó, tỉnh Hưng Yên mới có diện tích hơn 2.500km2; dân số trên 3,5 triệu người và 104 phường, xã.
Theo đó, cử tri tỉnh Hưng Yên (cũ) đề nghị nghiên cứu trình Quốc hội bổ sung thêm cụm từ “không chấp hành lệnh gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự” và “một trong” vào khoản 1 Điều 332 Bộ luật Hình sự. Nội dung kiến nghị cụ thể là: “1. Người nào không chấp hành đúng quy định của pháp luật về đăng ký nghĩa vụ quân sự, không chấp hành lệnh gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự, không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ, lệnh gọi tập trung huấn luyện, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm”.
Trong khi đó, cử tri Thành phố Hà Nội chỉ ra rằng có sự mâu thuẫn, thiếu thống nhất giữa quy định tại Điều 332 Bộ luật Hình sự năm 2015 và Điều 8 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015. Bộ luật Hình sự hiện hành không quy định hành vi “không chấp hành lệnh gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự” là tội phạm. Điều này gây ra khó khăn cho công tác truy cứu trách nhiệm và ảnh hưởng đến tính nghiêm minh của pháp luật, bởi lẽ người không đi khám sức khỏe sẽ không đủ điều kiện để ra lệnh nhập ngũ. Do đó, cử tri kiến nghị bổ sung hành vi này vào Điều 332 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Hoàn thiện pháp luật để bảo đảm tính nghiêm minh trong thực hiện nghĩa vụ quân sự
Trước những kiến nghị từ cử tri, ngày 30/6/2025, Bộ Quốc phòng đã có câu trả lời chính thức. Bộ Quốc phòng khẳng định Điều 332 Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội trốn tránh nghĩa vụ quân sự đã góp phần quan trọng tạo hành lang pháp lý trong phòng ngừa, xử lý vi phạm về nghĩa vụ quân sự, từng bước bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật và công bằng xã hội.
Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng cũng thừa nhận khoản 1 Điều 332 Bộ luật Hình sự năm 2015 hiện không quy định hành vi “không chấp hành lệnh gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự” là chưa thống nhất với quy định tại khoản 8 Điều 3 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015. Bộ Quốc phòng nhấn mạnh rằng khám sức khỏe là bước chuyển tiếp quan trọng giữa đăng ký nghĩa vụ quân sự và nhập ngũ. Tiêu chuẩn sức khỏe là một trong bốn tiêu chuẩn không thể thiếu để gọi nhập ngũ, nếu không thực hiện việc khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự thì không thể nhập ngũ.
Bên cạnh đó, Bộ Quốc phòng cũng chỉ ra rằng thuật ngữ “đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này” còn có quan điểm khác nhau khi áp dụng, gây khó khăn, vướng mắc nhất định trong truy cứu trách nhiệm.
Tiếp thu ý kiến của cử tri, Bộ Quốc phòng sẽ chỉ đạo các cơ quan, đơn vị nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định tại khoản 1 Điều 332 Bộ Luật hình sự năm 2015. Mục tiêu của việc sửa đổi này là để thống nhất với hành vi trốn tránh thực hiện nghĩa vụ quân sự tại khoản 8 Điều 3 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015, đồng thời bảo đảm đủ cơ sở truy cứu trách nhiệm, thể hiện sự nghiêm minh và tính răn đe của pháp luật đối với tội trốn tránh nghĩa vụ quân sự.
Việc sửa đổi, bổ sung này được kỳ vọng sẽ tạo ra hành lang pháp lý chặt chẽ hơn, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của công dân trong việc thực hiện nghĩa vụ quân sự.
