Hút thuốc lá, kẻ thù thầm lặng làm tăng nguy cơ đột quỵ
Đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 2 sau bệnh tim mạch và để lại di chứng nặng nề. Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 200.000 người bị đột quỵ, tỷ lệ tử vong 20%. Đáng lưu ý, bệnh có xu hướng tăng ở những người trẻ, và trong số đó có rất nhiều bệnh nhân có thói quen hút thuốc lá.
Hút thuốc lá, kẻ thù thầm lặng làm tăng nguy cơ đột quỵ. AMH
Mới đây, một nam thanh niên (25 tuổi, Hà Nội) đột ngột liệt nửa người bên phải, hôn mê khi đang làm việc. Bệnh nhân được đồng nghiệp đưa đi cấp cứu trong tình trạng rối loạn ý thức, ngôn ngữ. Kết quả chụp CT sọ não phát hiện một động mạch lớn bị tắc (đột quỵ thể nhồi máu não), nguy cơ tử vong 70-80%.
Thanh niên này có tiền sử khỏe mạnh, nhưng từ năm 18 tuổi đã hút thuốc lá, trung bình mỗi ngày khoảng 1 bao. Người bệnh được ê-kíp can thiệp nội mạch. May mắn, thời gian can thiệp kịp thời, bệnh nhân thoát nguy kịch, hồi phục hoàn toàn.
Tại TP Hồ Chí Minh, bệnh nhân N.T.G (21 tuổi) bị đột quỵ nhồi máu não được đưa đến điều trị trong thời gian vàng. Anh G. có tiền sử hút thuốc lá từ năm 16 tuổi, trung bình mỗi ngày hút từ 1-2 gói. Khi bác sĩ thông báo, bệnh nhân và gia đình đều sốc vì anh G. đang ở tuổi thanh niên.
Theo Tổ chức y tế thế giới, thuốc lá giết chết hơn 8 triệu người trên toàn cầu mỗi năm. Trong đó hơn 7 triệu người tử vong do sử dụng thuốc lá trực tiếp và khoảng 1,2 triệu người tử vong dù không hút thuốc nhưng tiếp xúc với khói thuốc một cách thụ động.
Khói thuốc không chỉ gây hại cho người hút mà cả những người xung quanh. Trong khói thuốc lá, thuốc lào có tới 7.000 chất hóa học độc hại, trong đó có các chất nguy hiểm như carbon monoxide, hắc ín, nicotine và nhiều hợp chất gây ung thư khác. Những chất này gây biến đổi nhịp tim, ảnh hưởng đến chức năng tuần hoàn, từ đó làm tăng nguy cơ bị đột quỵ một cách âm thầm nhưng nghiêm trọng. Người hút thuốc có khả năng bị đột quỵ cao gấp 2 đến 4 lần so với người không hút, và nguy cơ này cũng đe dọa cả những người thường xuyên phải hít phải khói thuốc thụ động. Khói thuốc lá chứa hàng nghìn chất độc hóa học có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến mạch máu não, làm thay đổi nhịp tim và chức năng tim, từ đó làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, dẫn đến tắc nghẽn mạch máu não.
Tại Việt Nam, tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới trưởng thành nước ta vẫn rất cao, trên 41%. Với hơn 15 triệu người hút thuốc, Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia có số người sử dụng thuốc lá cao nhất thế giới. Tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở nữ giới trong khu vực thanh thiếu niên trong thời gian vừa qua tăng lên.
Theo khuyến cáo của chuyên gia y tế, đột quỵ có tỷ lệ tử vong rất lớn và để lại nhiều di chứng nặng nề, tạo gánh nặng cho gia đình và xã hội. Vì vậy, việc quan trọng nhất là phòng tránh hiệu quả các nguy cơ đột quỵ thông qua việc duy trì lối sống lành mạnh, khoa học.
Để phòng tránh đột quỵ hiệu quả, người dân cần kiểm soát và điều trị các bệnh lý làm tăng nguy cơ đột quỵ như: tiểu đường, tim mạch, mỡ máu, cao huyết áp…; xây dựng chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh; cân bằng giữa công việc và cuộc sống, giảm bớt stress, nóng giận; nghỉ ngơi, sinh hoạt hợp lý, thức quá khuya; tập thể dục hằng ngày; khám sức khỏe định kỳ 6 tháng, 1 năm/lần để tầm soát kịp thời các bệnh về tim mạch, tiểu đường…và đặc biệt phải từ bỏ ngay thói quen thường xuyên hút thuốc lá, thuốc lào.
Các chuyên gia y tế cho rằng, ngay cả khi bạn đã hút thuốc lâu năm, việc bỏ thuốc sẽ giúp giảm nguy cơ đột quỵ gần như ngay lập tức. Trong vòng 8 giờ sau khi bỏ thuốc, nồng độ oxy trong máu của bạn sẽ cải thiện, nồng độ carbon monoxide và nicotine trong cơ thể sẽ giảm hơn một nửa. Sau 2-12 tuần, hệ tuần hoàn của bạn sẽ bắt đầu cải thiện, sau hai năm, nguy cơ của bạn sẽ giảm đáng kể và sau năm năm, nguy cơ của bạn sẽ tương đương với người không hút thuốc.
