Đại biểu Quốc hội: Cánh cửa trung học phổ thông cần mở rộng hơn với học sinh

Thảo luận về Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Chính phủ, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (đoàn Quảng Trị) quan tâm đến lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Đại biểu đánh giá cao nhiều kết quả quan trọng đã nêu trong báo cáo, tuy nhiên, đại biểu cũng đề nghị, báo cáo cần khái quát rõ nét hơn những thành tựu nổi bật mà các nhiệm kỳ trước chưa làm được.

Đại biểu nêu một vấn đề đang rất trăn trở và đây cũng là quan tâm hàng đầu của cử tri, đó là gánh nặng thi cử do vấn đề phân luồng sau trung học cơ sở còn bất cập trong nhận thức quan điểm và thực thi.

Cụ thể, Đề án giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 - 2025 của Chính phủ đã đặt mục tiêu đến năm 2025 có ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc phân luồng thường bị gắn với thất bại chứ không phải lựa chọn, có thiên hướng cưỡng bức thay vì định hướng nghề nghiệp rõ ràng để lựa chọn con đường phù hợp.

Đại biểu nhấn mạnh, việc thi vào lớp 10 trung học phổ thông đang trở thành một kỳ thi quốc gia với áp lực nặng nề. Trong khi đó, trung học phổ thông là bậc phổ thông, nghĩa là mọi học sinh đều có quyền được học. Việc tỷ lệ học sinh vào trung học phổ thông còn thấp tại một số địa phương cho thấy thời gian qua chưa đảm bảo đúng quyền tiếp cận giáo dục phổ thông đã ghi trong Hiến pháp.

“Nhìn những gương mặt bơ phờ, đờ đẫn vì áp lực thi cử của những đứa trẻ mới 14-15 tuổi, đọc những bức thư đầy tuyệt vọng của các em khi không vượt nổi kỳ thi vào trung học phổ thông mà thấy nhói lòng”, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga bày tỏ.

Đại biểu nêu một nghịch lý nữa đáng lo ngại đang diễn ra là thi công lập quá căng, nhiều học sinh dù học tốt nhưng không vượt qua kỳ thi đầy cạnh tranh, kết quả là học sinh gia đình khó khăn buộc phải vào trường tư với học phí cao vượt quá khả năng của gia đình. Trong khi đó, trường tư đáng lẽ phải cung cấp dịch vụ chất lượng cao dành cho gia đình có điều kiện. Điều này đang khiến công bằng trong giáo dục không được đảm bảo.

Từ thực trạng nhức nhối về giáo dục, đại biểu kiến nghị, ngay trong năm học 2026-2027 hãy mở rộng cánh cửa trung học phổ thông, đầu tư có bài bản cho trung học nghề và tôn trọng quyền lựa chọn của người học, cải tiến thi cử, điều chỉnh lại phương thức tuyển sinh lớp 10 theo hướng giảm áp lực, tạo cơ hội cho học sinh. Đồng thời, phân luồng phải dựa trên sự tự nguyện và năng lực, không biến phân luồng thành rào cản từ lớp 9, xây dựng phân luồng dựa trên quyền học tập, bảo đảm đủ chỗ cho học sinh trung học phổ thông công lập để học sinh không bị phân luồng cưỡng bức.

* Sáng cùng ngày, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Quốc hội; các báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước; các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021 - 2026 của Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao.