Phát triển giải pháp giao thông bền vững: Nền tảng thiết yếu cho tương lai
Thu hút hàng trăm nghìn khách tham quan và gần nửa triệu các nội dung mạng xã hội, triển lãm hàng đầu châu Á về phương tiện giao thông Japan Mobility Show (JMS) 2025 diễn ra tại Tokyo (Nhật Bản) không chỉ là nơi trưng bày xe, mà còn là một bản tuyên ngôn của các nhà sản xuất về kỷ nguyên phát triển giao thông xanh.
Trong đó đã định nghĩa “di chuyển được mở rộng, trở thành một hệ sinh thái kết nối con người, công nghệ và cả hành tinh".
JMS là minh chứng cho khái niệm tất cả mọi người đều có quyền di chuyển, khi trưng bày đa dạng các phương thức đi lại phù hợp cho bất kỳ ai. Ảnh: HL
Tiếp cận đa chiều trong phát triển giao thông xanh
Trong bối cảnh toàn cầu đang phải giải bài toán giảm phát thải, ứng phó với biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng, JMS 2025 trở thành diễn đàn quan trọng để các hãng, nhà cung cấp và các quốc gia trình diễn, trao đổi và định hình giao thông bền vững bằng cách tiếp cận đa chiều (xe cá nhân + chia sẻ + đa chế độ vận hành) và đa năng lượng (xăng, hybrid, pin, hydro, nhiên liệu sinh học).
Nổi bật trước hết là xu hướng “đa năng lượng", một phần trong ý tưởng có thể có nhiều con đường hướng tới mục tiêu chung về trung hòa carbon. Suzuki trưng bày hàng loạt mẫu xe sử dụng các loại năng lượng khác nhau, từ nhiên liệu với tỉ lệ ethanol cao cho tới khí sinh học (biogas)... Trong khi đó, Toyota bên cạnh việc tiếp tục theo đuổi các giải pháp hybrid và điện hóa ở nhiều mức khác nhau, vẫn tỏ ra tin tưởng vào một tương lai của hydro - loại nhiên liệu có thể tạo ra ở bất cứ đâu có nước và điện. Hyundai cùng các nhà sản xuất châu Âu mang tới triển lãm xe điện chạy bằng hydro, cũng như xe điện chạy pin kèm hạ tầng sạc toàn diện.
Các nhà sản xuất đều thống nhất quan điểm rằng, việc xây dựng mô hình năng lượng cho giao thông ở mỗi khu vực cần dựa trên điều kiện thực tế, đặc biệt là đặc trưng về tài nguyên và khí hậu. Đáng chú ý, nhiều hãng đã giới thiệu các giải pháp giúp tối ưu hiệu quả sử dụng năng lượng và giảm phát thải. Đơn cử, Mazda trình diễn công nghệ nhiên liệu trung hòa carbon được chiết xuất từ vi tảo, cùng giải pháp thu hồi CO₂ trực tiếp từ ống xả xe xăng, nhằm chứng minh rằng động cơ đốt trong vẫn có thể tiếp tục phát triển theo hướng thân thiện với môi trường.
Xu hướng kết nối và "phần mềm hóa" phương tiện cũng rõ nét tại triển lãm. Các giải pháp được trưng bày cho thấy, khái niệm đi lại sẽ không chỉ là ô tô hay xe máy, mà được nhìn nhận như một hệ sinh thái liền mạch, tốc độ cao, trong đó hạ tầng đóng góp đáng kể trong dự đoán và kiểm soát rủi ro, tối ưu giao thông. Về vấn đề này, Honda còn cho rằng, khái niệm “mobility” giờ đây đã mở rộng, với nội hàm bao gồm cả phương tiện sông, biển, bầu trời, thậm chí là trên vũ trụ... Thực tế, JMS 2025 còn có hàng loạt thiết bị di chuyển cỡ nhỏ, robot đi lại cho người khuyết tật, robot giao hàng, các mô-đun vận tải đô thị, phương tiện vận tải hành khách đô thị (VTOL)..., tất cả đều hứa hẹn góp mặt trong bức tranh giao thông của tương lai.
JMS 2025 cũng đánh dấu sự hình thành hệ sinh thái di chuyển với tính kết nối và tương tác cao. Trong đó, phương tiện giao thông kết nối chung một mạng lưới dữ liệu, chịu chi phối chung của một "đầu não", qua đó đảm bảo vận hành hài hòa, tối ưu, tiết kiệm đáng kể mọi nguồn lực và tài nguyên. Thực tế, JMS 2025 đã chứng kiến xu hướng hình thành mạng lưới hợp tác đa lĩnh vực, khi sự tham gia của ngành công nghệ thông tin, viễn thông... với hơn 118 doanh nghiệp khởi nghiệp góp mặt trong chương trình “Startup Future Factory”, chiếm tỉ lệ lớn trong tổng số 522 doanh nghiệp có mặt. Có thể nói, triển lãm đã trở thành nơi các ngành nghề khác kết hợp với ngành ô tô để tạo ra mô hình đi lại kiểu mới, "đóng góp" các trụ cột quan trọng như kết nối dữ liệu, điều khiển từ xa, dịch vụ chia sẻ...
Dĩ nhiên, không chỉ dừng lại ở các ý tưởng, mà những xu hướng nêu trên đều được hiện thực hóa ngay tại JMS bằng những sản phẩm ý tưởng trưng bày như Toyota Corolla Concept, Honda Super One, Suzuki Vision e-Sky... Các hãng công nghệ Nhật Bản cũng hiện diện với các giải pháp về trung tâm dữ liệu, cảm biến, trí tuệ nhân tạo (AI) và pin thế hệ mới. Tất cả cho thấy tham vọng công nghệ đang ngày càng gần với thực tế, đồng thời ấn tượng khi nhiều ý tưởng và sản phẩm được thiết kế đặc biệt dành cho khu vực Đông Nam Á.
Nhiều ý tưởng tiềm năng cho Việt Nam
Hiển nhiên, dư âm của JMS 2025 không chỉ dừng lại ở Tokyo, mà mở ra nhiều gợi ý cho các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, nơi đô thị hóa nhanh, nhu cầu di chuyển tăng mạnh và định hướng “xanh hóa giao thông” ngày càng rõ rệt. Một trong những điểm nổi bật dễ nhận thấy là cách tiếp cận đa chiều và đa năng lượng. Sự kết hợp linh hoạt giữa xe thuần điện, xe hybrid, nhiên liệu hydro - sinh học và các giải pháp phần mềm thông minh. Cách tiếp cận này rất phù hợp với bối cảnh nước ta, khi hạ tầng sạc điện vẫn đang trong giai đoạn xây dựng, còn thói quen người tiêu dùng chưa chuyển hẳn sang xe điện hoàn toàn.
Chia sẻ bên lề triển lãm, lãnh đạo Toyota toàn cầu cho biết, bên cạnh việc lắp ráp và đẩy mạnh kinh doanh xe hybrid tại Việt Nam, hãng cũng sẵn sàng đồng hành và hỗ trợ kỹ thuật đối với nỗ lực của Chính phủ Việt Nam trong việc thúc đẩy nhiên liệu sinh học. Được biết, xe Toyota hiện cũng sẵn sàng sử dụng các nhiên liệu sinh học E10, thậm chí là E85 nếu cần. Hãng cũng cho biết đã hợp tác sâu về nhiên liệu hydro, bao gồm cả sản xuất hydro từ methanol ngay tại Đông Nam Á, và Việt Nam có thể là điểm đến cho những ý tưởng hydro trong tương lai.
Cùng với đó, các công nghệ được giới thiệu tại JMS như động cơ không dùng đất hiếm, xu hướng xe định nghĩa bằng phần mềm (SDV)... mang đến tiềm năng to lớn cho ngành công nghiệp phụ trợ và công nghệ Việt Nam. Đây cũng có thể là công nghệ mà VinFast hoặc Thaco quan tâm trong quá trình nội địa hóa linh kiện xe điện. Việc sử dụng vật liệu phổ biến hơn, giảm phụ thuộc vào các nguyên liệu hiếm vốn chịu rủi ro địa chính trị, cũng là cơ hội để doanh nghiệp phụ trợ Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, đặc biệt nếu kết hợp với các dự án nghiên cứu và phát triển sẵn có.
Ở khía cạnh chính sách, JMS 2025 cũng mang đến bài học về cách phối hợp giữa khu vực công và tư nhân trong việc thúc đẩy đổi mới. Nhật Bản không đơn thuần trợ giá xe điện mà tập trung xây dựng hệ sinh thái di chuyển bền vững, bao gồm tiêu chuẩn năng lượng, dữ liệu kết nối, và đào tạo nhân lực phần mềm. Với Việt Nam, việc học hỏi mô hình này có thể giúp tăng tốc chuyển đổi xanh mà không gây áp lực quá lớn lên ngân sách hay người tiêu dùng.
Cuối cùng, JMS 2025 là minh chứng cho thấy, tính bền vững không chỉ nằm ở công nghệ, mà còn ở sự cộng tác giữa doanh nghiệp, chính phủ và người dân. Đây chính là tinh thần mà Việt Nam có thể kế thừa, biến những ý tưởng đột phá từ Nhật Bản thành những giải pháp thực tiễn, phù hợp với điều kiện địa phương, hướng tới một nền giao thông thông minh, đa năng lượng và vì con người.
Như vậy, JMS 2025 không đơn thuần là một triển lãm quy mô lớn chỉ trưng bày xe, mà thể hiện tầm nhìn về xã hội vận hành bằng năng lượng sạch, dữ liệu mở và kết nối liên tục, qua đó khắc họa bức tranh rõ nét về triết lý “đa chiều - đa năng lượng - đa kết nối” của tương lai giao thông. Thông điệp sâu sắc nhất mà triển lãm gửi đi còn nằm ở “con người là trung tâm của mọi đổi mới”, trong đó nhấn mạnh phục vụ di chuyển sẽ không chỉ đáp ứng nhu cầu đi từ điểm A tới B, mà còn là cách mỗi chúng ta tìm thấy niềm vui, sự tự do và bản sắc trong thế giới hiện đại.
