Các mạng xã hội xôn xao khi Úc ban hành lệnh cấm trẻ em sử dụng

Luật này buộc các công ty công nghệ lớn, từ chủ sở hữu Facebook, Instagram và TikTok, sẽ ngăn chặn trẻ vị thành niên đăng nhập hoặc phải đối mặt với khoản tiền phạt lên tới 49,5 triệu đô la Úc (32 triệu đô la Mỹ). Một thử nghiệm về các phương pháp thực thi sẽ bắt đầu vào tháng 1 tới với lệnh cấm sẽ có hiệu lực sau một năm.

Đạo luật hiếm hoi cấm triệt để trẻ em dùng mạng xã hội

Đạo luật về độ tuổi tối thiểu sử dụng mạng xã hội này khiến Úc trở thành quốc gia lớn đầu tiên cấm triệt để trẻ em sử dụng mạng xa hội, vì lo ngại về tác động của nó đến sức khỏe tâm thần của giới trẻ.

Các quốc gia bao gồm Pháp và một số bang của Mỹ cũng từng đã thông qua luật hạn chế trẻ vị thành niên truy cập mạng xã hội, nhưng vẫn cho phép nếu được cha em cho phép, còn lệnh cấm của Úc là tuyệt đối.

Lệnh cấm đã phải đối mặt với sự phản đối từ những người ủng hộ quyền riêng tư và một số nhóm quyền trẻ em, nhưng 77% dân số Úc ủng hộ lệnh này, theo các cuộc thăm dò mới nhất.

Lệnh cấm sẽ gây căng thẳng cho mối quan hệ giữa Úc với đồng minh quan trọng là Mỹ, nơi mà chủ sở hữu X là Elon Musk, một nhân vật chủ chốt trong chính quyền của Tổng thống đắc cử Donald Trump, đã nói trong một bài đăng vào tháng này rằng lệnh cấm dường như là "một cách bí mật để kiểm soát quyền truy cập internet của tất cả người Úc".

Đạo luật cũng sẽ làm gia tăng căng thẳng trong mối quan hệ giữa Úc và các gã khổng lồ công nghệ chủ yếu có trụ sở tại Mỹ. Úc từng là quốc gia đầu tiên yêu cầu các nền tảng truyền thông xã hội phải trả tiền cho báo chí, đồng thời có kế hoạch đe dọa phạt tiền họ vì không dập tắt được các vụ lừa đảo.

Các Big Tech xôn xao

Người phát ngôn của Meta cho biết chủ sở hữu Facebook tôn trọng luật pháp Úc, nhưng "lo ngại" về quy trình này, vốn "vội vã thông qua luật trong khi không xem xét đúng mức bằng chứng, những gì ngành công nghiệp này đã làm để đảm bảo trải nghiệm phù hợp với lứa tuổi và tiếng nói của những người trẻ tuổi".

Snapchat nói sẽ tuân thủ luật pháp và quy định tại Úc nhưng đã nêu lên những lo ngại nghiêm trọng về đạo luật mới, theo người phát ngôn của Snap cho biết trong email. TikTok và X, những công ty mà chính quyền Úc cho biết sẽ bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm, chưa đưa ra phản hồi.

Một số công ty - bao gồm Google và công ty con YouTube dù được miễn trừ vì được sử dụng rộng rãi trong trường học - đã lập luận rằng luật này nên được hoãn lại cho đến sau phiên tòa xác minh độ tuổi.

Sunita Bose, CEO của Digital Industry Group, đơn vị có hầu hết các công ty truyền thông xã hội là thành viên, chỉ trích luật được đưa ra quá vội vàng: "Chúng tôi có dự luật nhưng không có hướng dẫn từ Chính phủ Úc về những phương pháp phù hợp mà nhiều dịch vụ tuân theo luật này sẽ cần phải áp dụng".

Một số nhóm ủng hộ thanh thiếu niên và học giả đã cảnh báo lệnh cấm có thể ngăn cản những người trẻ dễ bị tổn thương nhất, bao gồm các nhóm đồng giới và thanh thiếu niên nhập cư, khỏi các mạng lưới hỗ trợ. Ủy ban Nhân quyền Úc cho biết luật này có thể xâm phạm quyền con người của những người trẻ tuổi bằng cách can thiệp vào khả năng tham gia vào xã hội của họ.

Trong khi đó, những người ủng hộ quyền riêng tư cảnh báo rằng luật này có thể dẫn đến việc thu thập dữ liệu cá nhân nhiều hơn, mở đường cho hoạt động giám sát nhà nước dựa trên nhận dạng kỹ thuật số.

Biện pháp cần thiết để bảo vệ trẻ em?

"Những người thuộc thế hệ bùng nổ dân số đang cố gắng nói với những người trẻ tuổi về cách thức sử dụng internet để giúp họ cảm thấy tốt hơn", Sarah Hanson-Young, một nghị sĩ cho biết trong phiên họp Thượng viện Úc diễn ra ngay trước khi dự luật chính thức được thông qua với 34 phiếu thuận và 19 phiếu chống.

Các nhóm phụ huynh cũng đã ủng hộ sự can thiệp, nói mạng xã hội được nhiều nghiên cứu xác nhận rằng đang làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên đến mức cần phải đưa ra cảnh báo về sức khỏe.

"Đặt ra giới hạn độ tuổi và trao quyền kiểm soát lại cho cha mẹ, tôi nghĩ đó là điểm khởi đầu", Ali Halkic, người ủng hộ chống bắt nạt tại Úc, cho biết. Cậu con trai 17 tuổi của ông, Allem, đã tự tử vào năm 2009 sau khi bị bắt nạt trên mạng xã hội.

Enie Lam, một học sinh Sydney vừa tròn 16 tuổi, cho biết mạng xã hội góp phần gây ra các vấn đề về hình thể và nạn bắt nạt trên mạng, nhưng lệnh cấm hoàn toàn có thể đẩy những người trẻ tuổi đến những nơi nguy hiểm hơn và ít được chú ý hơn trên internet.

"Nó sẽ chỉ tạo ra một thế hệ những người trẻ có hiểu biết hơn về công nghệ... Nó sẽ không đạt được hiệu quả mong muốn", Lam chia sẻ. "Chúng ta đều biết mạng xã hội không tốt cho chúng ta nhưng lệnh cấm mạng xã hội thường khiến nhiều người trẻ phản đối mạnh mẽ".

Hoàng Hải (theo Reuters, FT)