Hệ luỵ ra sao khi Chính phủ Mỹ đóng cửa?

“Không phải là lần đầu tiên”

Đây không phải là lần đầu tiên Chính phủ Mỹ đóng cửa. Gần đây nhất, ngay trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump vào năm 2018, Chính phủ Mỹ đã phải đóng cửa 35 ngày, liên quan đến bất đồng về chính sách nhập cư.

Và lần này, sau khi Tổng thống Donald Trump và Quốc hội không thể đạt được thỏa thuận ngân sách trước thời hạn chót ngày 1.10, chính phủ Mỹ cũng ngừng hầu hết các hoạt động. 

Với 55 phiếu thuận và 45 phiếu chống, Thượng viện Mỹ do đảng Cộng hòa kiểm soát không thể có đủ 60 phiếu thuận để thông qua dự luật Nghị quyết Tiếp tục (Continuing Resolution - CR) do đảng này hậu thuẫn nhằm ngăn chính phủ đóng cửa.

Giới quan sát nhận định tình hình lần này có thể trở nên nghiêm trọng bởi những tác động, cũng như rủi ro tiềm ẩn khó lường trước.

Theo Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội (CRS), kể từ năm 1981 đã có 14 lần chính phủ Mỹ phải đóng cửa, đa số chỉ kéo dài một hoặc hai ngày.

Lần gần nhất, và cũng là dài nhất, kéo dài 35 ngày từ cuối năm 2018 đến đầu năm 2019 trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump.

Đáng chú ý nhất, lần đóng cửa dài kỷ lục năm 2018-2019 đã cho thấy tác động nặng nề đến đời sống xã hội. Khi đó, khoảng 800.000 nhân viên liên bang bị ảnh hưởng trực tiếp.

Trong số đó, 300.000 người bị buộc nghỉ việc tạm thời, không được trả lương. Số còn lại vẫn phải tiếp tục làm việc nhưng không nhận lương cho đến khi ngân sách được phê duyệt trở lại.

Chỉ đến khi Quốc hội đạt thỏa thuận, họ mới được hoàn trả khoản lương bị nợ.

Kịch bản lặp lại trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Donald Trump, Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) mới đây đã thông báo khoảng 750.000 nhân viên buộc phải nghỉ việc tạm thời.

Trong khi đó, nhân viên làm công việc thiết yếu trong lĩnh vực an ninh giao thông, kiểm soát viên không lưu, nhân viên thực thi pháp luật liên bang và quân nhân sẽ tiếp tục làm việc, nhưng không được trả lương cho đến khi quốc hội giải quyết được bế tắc. 

CBO ước tính khoản bồi thường cho những người lao động bị cho nghỉ việc tạm thời sẽ tiêu tốn của người nộp thuế 400 triệu đô la.

Theo các chuyên gia, cuộc khủng hoảng ngân sách năm nay đang trở nên nghiêm trọng hơn, không chỉ vì bế tắc chính trị, mà còn là mức độ đe dọa kéo dài, trực tiếp ảnh hưởng đến hàng trăm nghìn lao động liên bang - những nạn nhân đầu tiên.

Hệ luỵ khó lường

Một số chuyên gia kinh tế nhận định tuỳ vào mức độ thời gian - một đợt đóng cửa chỉ kéo dài vài ngày - thường ít gây tác động đáng kể.

Nhưng nếu kéo dài vài tuần đến cả tháng, nền kinh tế sẽ chịu tổn thất nặng nề. CBO cũng lưu ý rằng tác động của việc chính phủ đóng cửa "phụ thuộc vào thời gian kéo dài và vào cách thức mà chính quyền quyết định ứng phó”.

Theo cơ quan này, ước tính đợt đóng cửa thời điểm 2018–2019 đã gây thiệt hại khoảng 3 tỷ USD, tương đương 0,02% GDP. 

Phân tích của Ngân hàng Goldman Sachs cho biết các thị trường tài chính trước đây thường "không bị ảnh hưởng nhiều" trong các đợt đóng cửa, nhưng lần này lại khác, ngay khi chính phủ Mỹ tuyên bố đóng cửa, USD đã xuống thấp nhất một tuần, còn vàng lập kỷ lục mới. 

Chứng khoán Mỹ tuần trước và hai phiên đầu tuần này vẫn đi lên. Tuy nhiên, các chỉ số tương lai đang giảm.

Bên cạnh đó, kinh tế Mỹ năm 2025 cũng được đánh giá mong manh hơn trong bối cảnh thị trường việc làm đang suy yếu, cùng với các đợt cắt giảm nhân sự liên bang đang diễn ra. 

Vì vậy, việc chính phủ đóng cửa sẽ càng làm trầm trọng thêm tình hình vốn đã đầy bất ổn. Rủi ro hơn, một đợt đóng cửa có thể làm chậm lại thời điểm công bố dữ liệu kinh tế chủ chốt như báo cáo việc làm và số liệu lạm phát hàng tháng.

Điều này có thể buộc các CEO, nhà đầu tư hay Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) sẽ khó đưa ra quyết định chính xác nếu không có dữ liệu đầy đủ vào thời gian tới.

Giới đầu tư hiện bày tỏ lo ngại báo cáo việc làm không được công bố đúng hạn tuần này. Nếu không có, họ sẽ phải dựa nhiều vào các số liệu thay thế, và thận trọng hơn khi dự báo biến động giá tài sản. 

"Sự việc lần này đang diễn ra trong bối cảnh nhiều biến động và có thể tồn tại rủi ro khó lường trước", David Kelly - chiến lược gia toàn cầu tại JPMorgan Asset Management cho biết.