Bức tranh kinh tế Việt Nam đầu năm 2025: Động lực mới, kỳ vọng cao

Báo cáo kinh tế - xã hội mới nhất từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính) cho thấy nền kinh tế khởi đầu 2025 với những tín hiệu lạc quan, thể hiện qua sự tăng trưởng ổn định trên nhiều lĩnh vực then chốt, tạo đà vững chắc cho một năm đầy triển vọng phía trước. Mặc dù những thách thức vẫn còn tồn tại, những con số ấn tượng này chứng minh khả năng chống chịu và thích ứng của nền kinh tế Việt Nam, đồng thời mở ra những cơ hội phát triển đầy hứa hẹn.

Tín hiệu tích cực lan tỏa trên nhiều lĩnh vực

Trước hết, ngành công nghiệp tiếp tục khẳng định vai trò động lực tăng trưởng quan trọng. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) tăng 7,2% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn đáng kể so với năm 2024. Đặc biệt, ngành chế biến, chế tạo ghi nhận mức tăng 9,3%, đóng góp lớn vào mức tăng chung, phản ánh xu hướng chuyển dịch sang các ngành có giá trị gia tăng cao hơn. Không chỉ tập trung ở một số địa phương, sự tăng trưởng này đã lan tỏa đến 58 tỉnh, thành trên cả nước, cho thấy quá trình công nghiệp hóa đang diễn ra mạnh mẽ và đồng đều hơn.

Bên cạnh đó, ngành nông nghiệp tiếp tục phát huy vai trò quan trọng trong đảm bảo an ninh lương thực và cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến. Cùng với nông nghiệp, ngành thủy sản cũng duy trì đà tăng trưởng, với tổng sản lượng tăng 2,4%, trong đó nuôi trồng thủy sản tăng 4,9%. Điều này cho thấy tiềm năng lớn của ngành trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng nội địa và xuất khẩu ngày càng gia tăng.

Đáng chú ý, khu vực doanh nghiệp cũng chứng kiến sự khởi sắc. Số lượng doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động tăng 19,3% so với cùng kỳ năm trước, phản ánh niềm tin vào triển vọng kinh tế. Trung bình mỗi tháng có gần 25.000 doanh nghiệp gia nhập thị trường, cho thấy môi trường kinh doanh tiếp tục duy trì sức hấp dẫn.

Đầu tư cũng là một điểm sáng trong hai tháng đầu năm. Vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước tăng 21,7%, cho thấy sự quyết tâm của Chính phủ trong việc thúc đẩy tăng trưởng thông qua đầu tư công. Đáng chú ý, tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký tăng 35,5%, khẳng định Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư quốc tế. Đặc biệt, vốn đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài tăng gấp 9,5 lần, thể hiện sự vươn xa của doanh nghiệp Việt.

Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,4%, phản ánh sự phục hồi của sức mua trong nước. Trong lĩnh vực thương mại, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa tăng 12,0%, trong đó xuất khẩu tăng 8,4% và nhập khẩu tăng 15,9%. Cán cân thương mại xuất siêu 1,47 tỷ USD, tiếp tục khẳng định vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Lĩnh vực vận tải và du lịch cũng ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ. Vận tải hành khách và hàng hóa đều tăng trưởng đáng kể, trong khi lượng khách quốc tế đến Việt Nam tăng 30,2%, cho thấy hiệu quả của các chính sách thúc đẩy du lịch.

Đặc biệt, cùng với những dấu hiệu tích cực về kinh tế, tình hình xã hội tiếp tục được duy trì ổn định. Chính phủ đã triển khai nhiều biện pháp hỗ trợ an sinh, như cấp phát gạo cho người dân gặp khó khăn trong dịp Tết Nguyên đán. Số vụ tai nạn giao thông và thiệt hại do thiên tai đều giảm, cho thấy nỗ lực của các cơ quan chức năng trong việc đảm bảo an toàn cho người dân.

Thách thức và kỳ vọng tăng trưởng

Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, nền kinh tế Việt Nam vẫn đối mặt với không ít thách thức. Một trong những dấu hiệu đáng lưu ý là tốc độ tăng trưởng xuất nhập khẩu có xu hướng chậm lại. Hai tháng đầu năm 2025 ghi nhận mức tăng 12,0%, thấp hơn đáng kể so với các năm trước (giai đoạn 2021-2025, mức tăng trung bình lần lượt là 22,1%; 15,2%; -13,3%; 18,2%; 12,0%). Điều này cho thấy xuất khẩu đang chịu áp lực từ những biến động của thị trường quốc tế cũng như sự thay đổi trong nhu cầu tiêu dùng toàn cầu.

Bên cạnh đó, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường vẫn ở mức cao, với 67.000 doanh nghiệp dừng hoạt động, trong khi số doanh nghiệp mới thành lập chỉ đạt 49.800.

Trong bối cảnh đó, các chuyên gia kinh tế cho rằng, để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 ở mức 8%, với các chỉ tiêu tăng trưởng từng quý lần lượt là 7,7% (quý I), 8,1% (quý II), 8,0% (quý III) và 8,2% (quý IV), cần có những giải pháp đồng bộ và quyết liệt hơn.

Bà Nguyễn Thị Hương, Cục trưởng Cục Thống kê (Bộ Tài chính) nhấn mạnh Việt Nam cần phối hợp chặt chẽ giữa các chính sách kinh tế vĩ mô, đẩy mạnh tái cơ cấu ngành công nghiệp theo hướng hiện đại hóa, đặc biệt tập trung vào các lĩnh vực công nghệ cao như chip bán dẫn và trí tuệ nhân tạo. Đồng thời, việc mở rộng chuỗi cung ứng, nâng cao chất lượng sản phẩm, đẩy mạnh xúc tiến thương mại và tham gia sâu hơn vào các chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu sẽ giúp tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam.

Một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất là đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công ngay từ đầu năm 2025, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế, thúc đẩy các dự án hạ tầng quan trọng và hỗ trợ các ngành sản xuất chiến lược. Với những nỗ lực đồng bộ, nền kinh tế Việt Nam hoàn toàn có thể duy trì đà phát triển bền vững trong năm 2025 và những năm tiếp theo.

PGS.TS Ngô Trí Long đánh giá nền kinh tế Việt Nam đang ghi nhận nhiều tín hiệu tăng trưởng tích cực, đáng mừng. Tuy nhiên, để đạt mức tăng trưởng từ 8% trở lên, vẫn còn không ít thách thức. Ông Long nhấn mạnh kết quả đạt được là dấu hiệu đáng khích lệ, nhưng Việt Nam hiện vẫn chủ yếu thực hiện các công đoạn có giá trị thấp trong chuỗi giá trị, chủ yếu thử nghiệm và lắp ráp các mặt hàng công nghệ.

Bên cạnh đó, những diễn biến phức tạp, khó lường của kinh tế toàn cầu, tốc độ phục hồi tăng trưởng chậm cùng với áp lực từ giá cả, lạm phát và xu hướng giảm cầu tiêu dùng, thương mại trong nước và quốc tế vẫn là những trở ngại lớn. Những yếu tố này đặt ra thách thức không nhỏ trong điều hành kinh tế và xây dựng các kịch bản tăng trưởng cho những quý tiếp theo.

Để khai thác tối đa tiềm năng, theo ông, Việt Nam cần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi sang các công đoạn có giá trị gia tăng cao hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Bên cạnh đó, một trong những nhiệm vụ quan trọng là thúc đẩy giải ngân đầu tư công, triển khai các dự án, công trình trọng điểm quốc gia nhằm tạo động lực tăng trưởng bền vững.

Việc xây dựng các trung tâm tài chính, khu thương mại tự do sẽ giúp Việt Nam hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế khu vực và thế giới, thu hút dòng vốn đầu tư chất lượng cao. Đồng thời, đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông chiến lược như đường sắt kết nối, đường sắt tốc độ cao sẽ tạo nền tảng quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Trong lĩnh vực năng lượng, việc nghiên cứu và triển khai các nhà máy điện hạt nhân cũng là giải pháp dài hạn nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và đáp ứng nhu cầu phát triển trong tương lai.

"Nhìn chung, dù còn nhiều thách thức, nếu tận dụng tốt các cơ hội và triển khai đồng bộ các giải pháp, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng cao và nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu", chuyên gia Ngô Trí Long đánh giá.