“Sản phẩm thị trường bất động sản như máy bay chỉ có hạng thương gia”

Ở phiên chuyên đề thứ nhất về hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, TS Trần Du Lịch chia sẻ ấn tượng với chủ đề giám sát để kiến tạo phát triển.

Ông cho biết, qua nghiên cứu một số nước có mô hình Nhà nước kiến tạo phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc thấy Nhà nước kiến tạo phát triển là một Nhà nước thực hiện cuộc cải cách sâu rộng trong định hướng quản trị quốc gia.

Ở đó, Nhà nước không chỉ điều tiết quản lý mà chủ động dẫn dắt, tạo điều kiện cho nền kinh tế - xã hội phát triển thông qua chiến lược, chương trình, thể chế và các công cụ hỗ trợ.

5 thị trường đang bị “ức chế” bởi các quy định chồng chéo

Nêu kiến nghị cụ thể với hoạt động giám sát của Quốc hội, ông Lịch cho rằng, trước hết Quốc hội nên giám sát tại bàn, không cần đi đâu. Cụ thể, theo ông, Quốc hội cần tổ chức tổng hợp, phân loại, phân tích bằng văn bản tất cả hệ thống đang điều chỉnh, khơi thông cho 5 loại thị trường.

TS Trần Du Lịch ví von, sản phẩm thị trường bất động sản hiện nay giống như chiếc máy bay chỉ có hạng thương gia, hạng nhất mà không có hạng phổ thông. Ảnh: Đ.X

Đó là, thị trường hàng hóa, thị trường tài chính, thị trường bất động sản, thị trường lao động và thị trường khoa học công nghệ.

“5 loại thị trường này đang bị ức chế bởi tất cả các quy định chồng chéo trong hệ thống hiện nay. Nếu không rà lại để minh bạch, chúng ta không có cơ sở để xây dựng hệ thống khai thông”, TS Trần Du Lịch nói.

Giám sát tại chỗ theo kiến nghị của ông là ngồi tại chỗ, thuê các công ty luật, dùng công nghệ AI và hỗ trợ khác để rà soát toàn bộ, qua đó sẽ thấy chỗ nào Nhà nước can thiệp thái quá, chỗ nào Nhà nước để lỗ hổng. “Đây là giám sát tại chỗ, chi phí rất thấp nhưng hiệu quả cao nhất”, ông Lịch nêu quan điểm.

Về giám sát thực địa, ông Lịch đề xuất giám sát tình trạng biến đất nông nghiệp thành đất hoang và nhà cửa xây không ai ở gây lãng phí trong quá trình đô thị hóa.

Đặc biệt, TS Trần Du Lịch chỉ ra bất cập thị trường bất động sản hiện nay là thị trường “không có nhà cho người thu nhập trung bình và thấp”.

“Sản phẩm thị trường bất động sản hiện nay giống như chiếc máy bay chỉ có hạng thương gia, hạng nhất mà không có hạng phổ thông”, ông Lịch ví von và đề nghị giám sát làm rõ nguyên nhân của bất cập này.

Đề xuất người mua nhà lần đầu được vay tín dụng dài hạn, lãi suất hợp lý

Vấn đề lớn nữa, theo ông Lịch là giá đất, khi giá đất, đặc biệt đất nông nghiệp bị đầu cơ, tạo bong bóng và vượt sức chịu đựng của nền kinh tế, của người dân. “Đây là vấn đề rất lớn trong quản lý để nhà nước kiến tạo phát triển”, ông nói.

Ngoài ra, ông Lịch đề xuất giám sát việc triển khai mô hình chính quyền 2 cấp, nhằm xây dựng một nền công vụ hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.

Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM Lê Hoàng Châu đề xuất, người mua nhà lần đầu có thể được vay tín dụng với lãi suất hợp lý, ổn định theo chu kỳ dài hạn.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM nhấn mạnh giám sát tối cao của Quốc hội là để thực hiện quyền năng lập pháp, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế để tạo ra đột phá.

Với thị trường bất động sản, ông Châu cho rằng, hiện đang thiếu nguồn cung “Do vướng mắc về thể chế dẫn đến thiếu nguồn cung sản phẩm, khiến giá tăng. Đó là lý do thiếu nhà ở giá phải chăng cho người trung bình, người thu nhập thấp”, ông Châu nói.

Từ thực tế đó, ông Châu đề nghị có chính sách với nhà ở thương mại giá rẻ và tất cả mọi người mua nhà lần đầu có thể được vay tín dụng với lãi suất hợp lý, ổn định theo chu kỳ dài hạn.

“Các dự án nhà ở thương mại không cần ưu đãi về thuế, tín dụng như nhà ở xã hội, nhưng cần có cơ chế giá rẻ”, theo ông Châu.

Giám sát kinh tế - xã hội chưa đáp ứng yêu cầu

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nhấn mạnh, hoạt động giám sát của Quốc hội được xác định là một trong ba chức năng hiến định trọng yếu, bên cạnh lập pháp và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi. Ảnh: P.Thắng

“Giám sát không chỉ là công cụ kiểm tra, kiểm soát, mà còn là cơ chế bảo đảm kỷ cương, minh bạch và hiệu quả trong tổ chức thực hiện chủ trương, chính sách, pháp luật, góp phần định hướng phát triển và củng cố niềm tin của Nhân dân”, ông Mãi nói.

Trong bối cảnh thế giới diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường, hoạt động giám sát của Quốc hội được chú trọng đổi mới, đi vào thực chất, sát với đời sống kinh tế - xã hội và phát huy vai trò là “kênh cảnh báo sớm” đối với các vấn đề lớn của đất nước.

Dù công tác giám sát của Quốc hội về kinh tế - xã hội đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, nhưng theo ông Mãi, vẫn còn những hạn chế cần được nhận diện và khắc phục kịp thời.

Ông cho hay, chất lượng và hiệu quả giám sát kinh tế - xã hội thời gian qua có nhiều tiến bộ nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu và đòi hỏi của thực tiễn.

“Trong bối cảnh tổ chức bộ máy Nhà nước, nhất là hệ thống hành chính và các cơ quan trong bộ máy chính trị, đang được tinh gọn tổ chức, sắp xếp lại theo hướng hiệu lực, hiệu quả, thì yêu cầu đối với công tác giám sát không chỉ là giám sát đúng, trúng, mà còn phải sâu sát, kịp thời và có khả năng dẫn dắt, kiến tạo chính sách”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhấn mạnh.

Trước yêu cầu ngày càng cao, đa dạng, phong phú của thực tiễn, ông Mãi cho rằng, công tác giám sát trong lĩnh vực kinh tế - xã hội, cần tiếp tục được nghiên cứu, hoàn thiện nhằm bảo đảm hiệu lực, hiệu quả và nâng cao vai trò của công tác này trong việc quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước trong bối cảnh mới.