Sáp nhập trường học để gỡ 'manh mún', tinh giản hàng trăm đầu mối quản lý

Việc sắp xếp, sáp nhập mạng lưới trường học trên cả nước đang được triển khai theo nguyên tắc không làm “xáo trộn” quyền học tập của học sinh, chỉ tập trung vào các cơ sở quy mô nhỏ, không đạt chuẩn an toàn, nhiều điểm trường lẻ, qua đó tinh gọn đầu mối quản lý và tập trung nguồn lực cho chất lượng dạy học.

Tại Quảng Trị, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đề xuất sắp xếp lại một số đơn vị sự nghiệp trực thuộc theo hướng tinh gọn bộ máy nhưng vẫn bảo đảm quyền tiếp cận giáo dục của người học.

Đáng chú ý là phương án đối với Trường THPT Nguyễn Hữu Thận – cơ sở hiện chỉ có 10 lớp, chưa đạt quy mô tối thiểu.

2 phương án được đưa ra gồm: Hợp nhất với khối THCS của một trường lân cận để hình thành mô hình liên cấp THCS – THPT, hoặc sáp nhập vào Trường THPT Triệu Phong. Việc triển khai dự kiến từ năm học 2026–2027, sau khi hoàn tất các thủ tục thẩm định.

Toàn tỉnh Quảng Trị hiện có gần 900 đơn vị sự nghiệp giáo dục công lập. Phần lớn các trường tiếp tục được giữ ổn định, đặc biệt là những cơ sở bảo đảm quy mô lớp học, nằm ở khu vực dân cư ổn định, giao thông thuận lợi.

Việc sắp xếp chỉ áp dụng với các trường quy mô nhỏ, không đủ số lớp tối thiểu hoặc có nhiều điểm trường lẻ, gây khó khăn trong quản lý, bố trí nhân sự và đầu tư cơ sở vật chất.

Tại Ninh Bình, tỉnh giữ nguyên 92 trường THPT, 20 trung tâm giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên. Một số trung tâm được hợp nhất, đổi tên nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.

Ở khối giáo dục mầm non, tiểu học và THCS thuộc cấp xã, tỉnh chỉ đạo sắp xếp các trường có quy mô lớp dưới chuẩn theo quy định của Bộ GD&ĐT, bảo đảm sau sáp nhập không vượt quá quy mô cho phép. Dự kiến có 29 trường thuộc diện sắp xếp.

Trước đó, nhiều địa phương như TP Hồ Chí Minh, Thanh Hóa, Phú Thọ, Hà Tĩnh, Cà Mau, Cao Bằng… đã đề xuất phương án sáp nhập trường học theo định hướng chung của Chính phủ.

Quảng Ninh là địa phương đầu tiên hoàn thành việc sắp xếp mạng lưới trường học cấp xã, phường trên toàn tỉnh. Sau sáp nhập, số trường giảm từ 520 xuống còn 255, tương ứng giảm hơn 250 đầu mối hiệu trưởng, góp phần tinh giản bộ máy quản lý và tập trung nguồn lực cho chuyên môn.

Liên quan đến chủ trương này, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, các địa phương phải hoàn thành đề án rà soát, sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục trước ngày 31/12.

Những cơ sở giáo dục cả công lập và tư thục không đạt chuẩn, không bảo đảm an toàn, không đáp ứng điều kiện tối thiểu thì phải sáp nhập hoặc dừng hoạt động, giải thể. Đây là yêu cầu bắt buộc, không thể trì hoãn.

Theo báo cáo của Bộ GD&ĐT, tổng hợp từ 23/34 tỉnh, thành phố, đa số địa phương giữ nguyên hệ thống trường mầm non, phổ thông trong năm 2025 và xây dựng lộ trình sắp xếp sau năm học 2025–2026. Một số địa phương đã giảm mạnh số cơ sở giáo dục, có nơi lên tới gần 50%, nhất là ở khối giáo dục thường xuyên.

Bộ GD&ĐT đánh giá, việc sắp xếp bước đầu giúp tinh giản đầu mối quản lý, giảm biên chế hành chính, khắc phục tình trạng thiếu – thừa giáo viên cục bộ và phân tán nguồn lực.

Tuy nhiên, quá trình triển khai vẫn còn những bất cập, như có nơi xuất hiện trường học có số lượng phó hiệu trưởng vượt quy định, cho thấy bộ máy chưa kịp ổn định sau sáp nhập.

Quan điểm xuyên suốt của Bộ GD&ĐT là sáp nhập trường học không đơn thuần nhằm giảm số lượng cơ sở, mà phải hướng tới nâng cao chất lượng giáo dục, bảo đảm quyền học tập của học sinh và quyền lợi chính đáng của đội ngũ giáo viên.

Việc sắp xếp cần có lộ trình thận trọng, đặc biệt tại vùng khó khăn, biên giới, hải đảo, tránh gây xáo trộn lớn đến hoạt động dạy và học.

Các địa phương được yêu cầu hoàn thành việc sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên trước ngày 31/12/2025, trên tinh thần lấy người học làm trung tâm, chất lượng giáo dục làm mục tiêu cao nhất.