Lương nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp

Với 9 chương và 42 điều, Luật Nhà giáo sẽ có hiệu lực từ ngày 1-1-2026, khẳng định bước tiến lớn trong thể chế hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước về tôn vinh, chăm lo, bảo vệ và phát triển đội ngũ nhà giáo.

Khẳng định vị thế pháp lý, bảo vệ danh dự nhà giáo

Luật Nhà giáo lần đầu tiên xác lập đầy đủ vị trí pháp lý của nhà giáo trong cả hệ thống công lập và ngoài công lập. Nhà giáo ngoài công lập không còn đơn thuần là người lao động theo hợp đồng, mà được thừa nhận là người hành nghề đặc thù, có quyền và nghĩa vụ ngang bằng với đồng nghiệp ở trường công.

Quan trọng hơn, luật này quy định rõ quyền được tôn trọng, bảo vệ danh dự, nhân phẩm và cơ chế xử lý nghiêm minh với các hành vi xúc phạm nhà giáo, bao gồm cấm cá nhân, tổ chức phát tán thông tin quy kết nhà giáo khi chưa có kết luận chính thức của cơ quan chức năng. Đây là điểm nhấn quan trọng nhằm bảo vệ nhà giáo khỏi các áp lực xã hội phi lý và giữ gìn môi trường sư phạm an toàn, văn minh.

Luật Nhà giáo sẽ có hiệu lực từ ngày 1-1-2026, khẳng định bước tiến lớn trong thể chế hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước về tôn vinh, chăm lo, bảo vệ và phát triển đội ngũ nhà giáo.

Lương nhà giáo được xếp cao nhất

Đây là điểm mới có tính đột phá. Luật quy định: “Lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp”. Tại Dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, phụ cấp, chế độ hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo trong hồ sơ dự án Luật Nhà giáo, Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến tham mưu Chính phủ xếp lại bảng lương của một số chức danh nhà giáo (như giáo viên mầm non, phổ thông, dự bị đại học, giáo viên giáo dục nghề nghiệp hạng IV...) để bảo đảm tính thống nhất về bảng lương áp dụng với các chức danh nghề nghiệp viên chức nhà giáo và viên chức các ngành, lĩnh vực khác; đồng thời, bảo đảm mức sống của nhà giáo, giúp nhà giáo an tâm công tác, cống hiến cho sự nghiệp giáo dục.

Ngoài ra, theo quy định của luật, nhà giáo còn được hưởng thêm các khoản phụ cấp đặc thù, trách nhiệm, ưu đãi, trợ cấp vùng khó khăn, trợ cấp giáo dục hòa nhập, thâm niên, lưu động... góp phần nâng cao thu nhập toàn diện.

Chính sách hỗ trợ, thu hút nhân lực chất lượng cao

Luật mở rộng các chính sách hỗ trợ và thu hút như: Hỗ trợ nhà ở công vụ hoặc tiền thuê nhà ở vùng đặc biệt khó khăn; trợ cấp khám sức khỏe định kỳ; ưu tiên tuyển dụng đối với giáo viên giỏi về vùng sâu, vùng xa. Đặc biệt, giáo viên mầm non được nghỉ hưu sớm hơn tối đa 5 năm mà không giảm lương hưu (nếu đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội), trong khi giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ có thể kéo dài tuổi nghỉ hưu để giữ chân nhân tài.

Chuẩn hóa nghề nghiệp, nâng chất lượng đội ngũ

Một trong những thay đổi có tính nền tảng là việc hợp nhất hai hệ thống chuẩn nghề nghiệp và chức danh nghề nghiệp thành một chuẩn năng lực thống nhất cho toàn bộ đội ngũ nhà giáo. Điều này không chỉ tạo mặt bằng chất lượng chung giữa giáo viên công - tư, mà còn nâng cao tính minh bạch trong tuyển dụng, đánh giá và đào tạo.

Lần đầu tiên luật hóa đạo đức nghề giáo

Lần đầu tiên, đạo đức nhà giáo được luật hóa với các quy tắc ứng xử cụ thể trong quan hệ với người học, đồng nghiệp, gia đình học sinh và xã hội. Luật xác định trách nhiệm nêu gương là một phần không thể tách rời trong hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo, thể hiện qua sự mẫu mực, liêm chính, tận tâm trong giảng dạy và ứng xử xã hội.

Đáng chú ý, luật quy định cơ chế bảo vệ nhà giáo trước các hành vi xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín, đặc biệt là cấm phát tán thông tin quy kết sai sự thật trên mạng xã hội khi chưa có kết luận chính thức. Những hành vi này sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh quyền được bảo vệ, nhà giáo cũng có trách nhiệm giữ gìn đạo đức nghề nghiệp. Việc xử lý nghiêm các hành vi vi phạm góp phần nâng cao vị thế nhà giáo, đồng thời giữ vững chuẩn mực sư phạm trong môi trường giáo dục.

Giao quyền chủ động cho ngành giáo dục

Một điểm mới đáng chú ý là luật giao quyền tuyển dụng nhà giáo cho ngành Giáo dục, phân cấp rõ ràng cho các cơ sở tự chủ như đại học, giáo dục nghề nghiệp. Bộ Giáo dục và Đào tạo được giao trách nhiệm xây dựng kế hoạch phát triển, bố trí biên chế giáo viên trên cả nước, qua đó tháo gỡ tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ kéo dài nhiều năm qua.

So với trước đây, nhà giáo chủ yếu được điều chỉnh qua Luật Viên chức hoặc các văn bản dưới luật, thường không phản ánh đặc thù nghề. Với Luật Nhà giáo, lần đầu tiên, nghề dạy học có luật riêng, vị thế được nâng tầm, quyền lợi rõ ràng, trách nhiệm minh bạch, góp phần làm thay đổi cách nhìn xã hội về nhà giáo.

Khi luật có hiệu lực, đội ngũ nhà giáo sẽ được thụ hưởng chính sách đãi ngộ toàn diện, được bảo vệ chặt chẽ hơn, đồng thời cũng phải tuân thủ chuẩn mực đạo đức và chuyên môn nghiêm ngặt hơn. Đây là sự đầu tư có chiến lược, bài bản cho lực lượng then chốt của sự nghiệp giáo dục.

KHÁNH HÀ