Dạy tiếng Anh bắt buộc từ lớp 1: Nỗi lo thiếu giáo viên!

Dạy tiếng Anh từ lớp 1 là xu thế tất yếu, nhưng còn đó nỗi lo thiếu giáo viên tiếng Anh. Ảnh: HH

Dạy tiếng Anh từ lớp 1 là xu thế tất yếu

Hiện nay, môn tiếng Anh được dạy bắt buộc từ lớp 3. Các trường có điều kiện về cơ sở vật chất và giáo viên, có thể dạy từ lớp 1, song đây chỉ là môn tự chọn với 2 tiết mỗi tuần.

Đề án “Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2045” vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đặt mục tiêu đến năm 2030 tất cả trường phổ thông trên cả nước dạy tiếng Anh bắt buộc từ lớp 1.

TS Giáp Văn Dương, chuyên gia giáo dục bày tỏ đồng tình khi nghe tin, đưa tiếng Anh vào giảng dạy bắt buộc từ lớp 1. Ông cho rằng, đất nước đang bước vào kỷ nguyên vươn mình, trong đó, giáo dục có vai trò rất quan trọng là nền tảng quyết định đến sự thành bại của công cuộc này.

“Những con người có khả năng vươn mình ra thế giới cần có rất nhiều năng lực và phẩm chất mới. Một trong những năng lực mới đó là vừa giữ được bản sắc, lại vừa có khả năng sử dụng tiếng Anh thành thạo, vì trên thực tế, tiếng Anh đang được sử dụng như một ngôn ngữ quốc tế”, TS Dương nêu quan điểm.

Do đó, ông cho rằng, việc đưa tiếng Anh vào trường học ngay từ lớp 1 để một ngày nào đó, tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học là một bước đi tất yếu.

Khảo sát chương trình giáo dục của các trường tiểu học tư thục hiện nay cho thấy, hầu hết các trường đều dạy tiếng Anh cho học sinh từ lớp 1 với thời lượng trung bình khoảng 10 tiết/tuần (tương đương với thời lượng của môn tiếng Việt). Với các trường song ngữ thì thời lượng môn tiếng Anh lên đến khoảng 18 - 22 tiết/tuần.

Thực tế trên đã cho thấy, các trường tư thục đã thử nghiệm việc dạy tiếng Anh cho học sinh từ lớp 1 trong suốt nhiều năm qua và hiện nay, việc làm này đã thành công theo nghĩa giáo viên có thể dạy, học sinh có thể học và được cha mẹ học sinh ủng hộ.

Xuất phát từ thực tế đó, theo TS Giáp Văn Dương, việc triển khai dạy học tiếng Anh cho học sinh từ lớp 1 là khả thi về mặt giáo dục. Vấn đề còn lại nằm ở khâu tổ chức, trong đó đội ngũ giáo viên đủ và đạt chuẩn là quan trọng nhất.

Cần bổ sung 22.000 giáo viên tiếng Anh

Để đạt mục tiêu dạy tiếng Anh bắt buộc từ lớp 1 trên thực tế sẽ gặp không ít khó khăn, thách thức. Trong đó, bài toán nguồn nhân lực giáo viên tiếng Anh đang được đặt ra cấp thiết khi ngay thời điểm hiện nay, khoảng trống giáo viên tiếng Anh ở nhiều trường vẫn chưa được lấp đầy.

Ông Thái Văn Tài - Vụ trưởng Giáo dục phổ thông (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho biết, hiện số giáo viên dạy môn tiếng Anh của cả nước khoảng 30.000 người. Trong đó, khoảng 88% giáo viên ngoại ngữ đạt chuẩn năng lực ngoại ngữ. Cần bổ sung hơn 22.000 giáo viên tiếng Anh ở cấp mầm non và tiểu học, đồng thời bồi dưỡng ít nhất 200.000 giáo viên có khả năng giảng dạy bằng tiếng Anh vào năm 2030.

Theo thống kê sơ bộ của Bộ Giáo dục và Đào tạo, số lượng giáo viên tiếng Anh đạt chuẩn năng lực theo khung châu Âu (tức là có trình độ từ B2 trở lên) để dạy tiểu học vẫn còn thiếu hụt, đặc biệt là ở khu vực nông thôn, miền núi. Nhiều giáo viên phải đảm nhận dạy nhiều cấp lớp, nhiều môn, hoặc không được đào tạo chuyên sâu về phương pháp sư phạm dành cho lứa tuổi nhi đồng.

Bà Nguyễn Thị Mai Hữu - Trưởng Ban Quản lí Đề án Ngoại ngữ Quốc gia (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho biết, hiện nay năng lực sử dụng ngoại ngữ thực tiễn của học sinh và giáo viên dù đã được cải thiện nhưng chưa đạt kì vọng. Việc dạy học còn thiên về “học ngoại ngữ” hơn là “học ngôn ngữ”. Chính sách dành cho giáo viên ngoại ngữ và xã hội hóa trong lĩnh vực này chưa được quan tâm đúng mức.

Đặc biệt, đối với học sinh lớp 1, các chuyên gia nhấn mạnh, cần chú ý về tài liệu dạy học, thời gian, phương pháp truyền đạt, bởi các em nhỏ chưa có khả năng tư duy ngôn ngữ trừu tượng, độ tập trung ngắn nên việc dạy cần linh hoạt, sinh động thông qua các hoạt động như hát, kể chuyện, đóng vai hay trò chơi vận động.

Điều này đòi hỏi giáo viên phải được đào tạo bài bản về phương pháp giảng dạy. Giáo viên cần nắm bắt tâm lý và sự phát triển của trẻ tiểu học sẽ khác nhiều với học sinh trung học. Bên cạnh đó là cần tập trung phát triển thiết bị dạy học cho khối lớp này như sách ảnh, trò chơi giáo dục và các hoạt động tương tác.

PGS.TS Bùi Mạnh Hùng, Điều phối viên chính, Ban Phát triển chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 cho rằng, đội ngũ giáo viên là "bài toán" khó, khi tiếng Anh trở thành môn bắt buộc từ lớp 1.

Để tiếng Anh được dùng rộng rãi ở tất cả 50.000 trường học với khoảng 30 triệu học sinh, sinh viên, Bộ Giáo dục và Đào tạo ước tính còn thiếu 12.000 giáo viên tiếng Anh ở cấp mầm non, 10.000 giáo viên tiểu học. Trong khi, đây là một trong những môn khó tuyển người dạy nhất. Ông dẫn chứng như ở TP Hồ Chí Minh trước sáp nhập, có thời điểm thiếu đến 1.129 thầy cô dạy tiếng Anh ở tiểu học, nhưng chỉ tuyển được 75% nhu cầu.

Để giải bài toán thiếu giáo viên tiếng Anh, theo ông Bùi Mạnh Hùng, các trường sư phạm cần gấp rút đào tạo, tăng số lượng tuyển sinh viên sư phạm tiếng Anh.

Bên cạnh đó, theo các chuyên gia cũng cần xây dựng và thực thi các chính sách đãi ngộ như tăng lương, phụ cấp ưu đãi, cơ hội đào tạo... để thu hút giáo viên tiếng Anh, đặc biệt tại các vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn nơi tình trạng thiếu hụt trầm trọng.

Việc triển khai chương trình dạy tiếng Anh bắt buộc từ lớp 1 là một bước tiến quan trọng nhằm nâng cao năng lực ngôn ngữ cho thế hệ trẻ Việt Nam, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, để biến chủ trương này thành hiện thực hiệu quả, cần có sự phối hợp đồng bộ từ các cấp quản lý, cơ sở giáo dục và chính giáo viên. Chỉ khi giải quyết triệt để được vấn đề "nguồn lực người thầy", chúng ta mới có thể đặt nền móng vững chắc cho việc đưa tiếng Anh trở thành môn học bắt buộc ngay từ lớp 1.