Đất nước "tôn sư trọng đạo" như Việt Nam, sao có câu “chuột chạy cùng sào mới vào sư phạm?”

Đầu tư cho người dạy và người học không bao giờ thừa 

Nhấn mạnh Đảng, Nhà nước luôn xác định giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu, đại biểu Lê Kim Toàn (Gia Lai) cho rằng, cần bổ sung chính sách ưu đãi cụ thể.

Dự thảo nghị quyết đã quy định, song theo ông Toàn, các chính sách đặc thù phát triển nguồn nhân lực cho giáo dục như vậy vẫn “chưa đầy đủ”.

“Muốn có trò tốt phải có thầy tốt, muốn có thầy tốt trước hết đầu vào các trường sư phạm phải tốt. Bộ Giáo dục và các ngành chức năng cần đánh giá phổ điểm đầu vào của ngành sư phạm hiện nay so với ngành nghề, lĩnh vực khác xem chênh nhau thế nào?”, ông Toàn nêu quan điểm.

Đại biểu đoàn Gia Lai đặc biệt nhấn mạnh, cần phải trả lời được câu hỏi tại sao với một đất nước hiếu học và tôn sư trọng đạo như Việt Nam lại có câu “chuột chạy cùng sào mới vào sư phạm?”, hay “nhất Y, nhì Dược, tạm được Bách khoa?”.

Nêu thực tế có những ngành thí sinh thi đạt 27 điểm, tức 9 điểm/môn nhưng vẫn không đạt, ông Toàn cho rằng cần làm rõ những mâu thuẫn này.

Đi cùng với việc củng cố lại các cơ sở của ngành, nâng cao chất lượng đào tạo, ông Toàn cho rằng, phải có ưu đãi cho sinh viên sư phạm như miễn học phí, cấp học bổng, tăng cường đào tạo theo đơn đặt hàng của các địa phương. 

Về chính sách dành cho giáo viên, dự thảo nghị quyết mới quy định về phụ cấp, nhưng theo ông Toàn, phải nâng quy định thành lương. Ví dụ, nêu rõ ưu đãi về lương trong ngành giáo dục gấp bao nhiêu lần lương hành chính, và người làm giáo dục phải được đóng BHXH theo mức lương đó.

Vấn đề nữa, theo ông Toàn, phải rà soát, xem xét hình thức ưu đãi và hỗ trợ đầu tư như miễn tiền thuê, sử dụng đất, ưu đãi về thuế, vay vốn với lãi suất thấp, thời hạn dài, Nhà nước có cơ chế hỗ trợ khi đầu tư cho giáo dục và y tế.

“Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển, đầu tư cho người dạy và người học không bao giờ thừa”, đại biểu Quốc hội đoàn Gia Lai nói.

Chia sẻ với ý kiến của đại biểu Lê Kim Toàn, đại biểu Nguyễn Lâm Thành (đoàn Thái Nguyên) cho rằng hiện nay các trường sư phạm điểm đầu vào cũng rất cao, xu hướng vào sư phạm nhiều nhưng chất lượng đào tạo tràn lan quá. Vì thế, theo ông, phải tập trung đào tạo cho các trường trọng điểm.

Với người học, ông Thành đề xuất cần có các chính sách như miễn, giảm học phí, cấp học bổng và phụ cấp cho đối tượng đào tạo ở các ngành ưu tiên, mới nổi.

“Muốn thu hút người giỏi phải có ưu đãi đặc biệt, nhất là với ngành đổi mới sáng tạo, để thu hút nguồn lực trong xã hội và sau 5 năm chúng ta sẽ có nguồn nhân lực tốt phục vụ yêu cầu phát triển”, ông Thành góp ý.

Thống nhất sách giáo khoa giáo dục phổ thông từ năm học 2026 -2027

Nội dung quan trọng của dự thảo nghị quyết là cơ chế về chương trình và sách giáo khoa. 

Theo đó, dự thảo đề xuất giao Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì tổ chức thực hiện và quyết định một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông để áp dụng thống nhất toàn quốc bắt đầu từ năm học 2026 -2027 bảo đảm an ninh, an toàn sách giáo khoa. Đến năm 2030 cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh.

Đồng tình với việc cung cấp một bộ sách thống nhất cả nước và tiến tới cung cấp miễn phí cho học sinh, nhưng đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) đề xuất chỉ nên giao cho Bộ Giáo dục và Đạo tạo cung cấp một bộ sách giáo khoa dùng chung cho cả nước, không nên tổ chức viết một bộ sách giáo khoa.

“Bộ Giáo dục và Đạo tạo viết một bộ sách giáo khoa cung cấp cho cả nước, sẽ trở thành một bộ sách kinh điển và tất cả mọi người chỉ học theo sách, nói theo sách”, ông Cường nói và lo ngại điều này sẽ triệt tiêu toàn bộ tư duy mới, đổi mới, sáng tạo.

Đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Ninh) cũng ủng hộ chủ trương thống nhất một bộ sách giáo khoa trên cả nước từ năm học 2026 – 2027. Bởi, theo ông, thời gian qua người dân đã phải “chịu đựng” trước những bất cập về việc có nhiều bộ sách giáo khoa. 

Quy định như dự thảo, theo ông Lâm, là thực hiện đúng với tinh thần tại Nghị quyết số 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục đào tạo, cũng như mong muốn của nhiều người dân cũng như của nhiều đại biểu Quốc hội. 

Song, ông Lâm đề nghị cân nhắc thêm về lộ trình cung cấp miễn phí sách giáo khoa hoàn thành vào năm 2030. 

Ông kiến nghị, nếu được thì miễn phí sách giáo khoa trên cả nước ngay từ năm học 2026 - 2027; nếu không được thì bố trí ngân sách (địa phương hoặc Trung ương) để hỗ trợ cho các địa phương còn khó khăn, nhất là vùng sâu, vùng xa trước.

Cùng với đó, theo ông Lâm, cần có cơ chế điều tiết giữa địa phương có điều kiện kinh tế tốt hơn cho địa phương khó khăn hơn, mục tiêu cuối cùng là ưu tiên chăm lo cho các cháu học sinh có điều kiện khó khăn hơn.