Nghị quyết 57-NQ/TW: Cơ hội để giáo dục bứt phá trong kỷ nguyên số
Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về “đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” ban hành ngày 22/12/2024 được coi là dấu mốc quan trọng, mở ra cơ hội để Việt Nam bứt phá, trong đó giáo dục là một lĩnh vực trọng tâm. Đây là nền tảng để xây dựng thế hệ công dân số, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần đưa đất nước hội nhập sâu rộng trong kỷ nguyên số.
Ngành Giáo dục thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Ảnh minh họa: Lan Anh
Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang tạo ra những biến chuyển sâu rộng trên toàn cầu, Nghị quyết 57 khẳng định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt cho phát triển kinh tế – xã hội. Giáo dục phải là ngành đi đầu, bởi chỉ khi giáo dục đổi mới thì nguồn nhân lực mới đủ sức đáp ứng yêu cầu phát triển.
Nghị quyết đã đề ra các định hướng chiến lược cho giáo dục: Xây dựng nền giáo dục hiện đại, tiếp cận chuẩn quốc tế; đào tạo công dân có năng lực sáng tạo, tư duy phản biện, khả năng làm chủ công nghệ và thích ứng nhanh với biến động xã hội. Từ phổ thông tới đại học, từ giảng viên tới học sinh, sinh viên, tất cả đều phải được trang bị kỹ năng số, coi đó là năng lực cơ bản trong thời đại mới.
Ngay sau khi Nghị quyết được ban hành, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức hội nghị quán triệt, triển khai chương trình hành động. Một loạt nhiệm vụ trọng tâm được xác định:
Hoàn thiện chính sách và thể chế: Tạo điều kiện cho các trường được tự chủ, khuyến khích nghiên cứu, sáng tạo, tháo gỡ rào cản pháp lý.
Chuyển đổi số toàn diện: Phát triển hệ sinh thái giáo dục số, kho học liệu mở, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giảng dạy và quản lý.
Phát triển nhân lực chất lượng cao: Bồi dưỡng giáo viên, cán bộ quản lý giỏi về công nghệ, chú trọng các lĩnh vực STEM và công nghệ thông tin.
Thúc đẩy hợp tác quốc tế và với doanh nghiệp: Gắn nghiên cứu với thực tiễn, mở rộng môi trường học tập đa chiều.
Nhiều địa phương đã có bước đi cụ thể. Hà Nội đầu tư xây dựng hàng chục trường chuẩn quốc gia với phòng học hiện đại, tạo nền tảng ứng dụng phương pháp giảng dạy mới. Đà Nẵng đẩy mạnh xã hội hóa, xây dựng ký túc xá mini hỗ trợ học sinh vùng ven. Thừa Thiên Huế triển khai mô hình liên kết trường, chia sẻ giáo viên nhằm tối ưu nguồn lực.
Giáo dục phổ thông cũng đang thay đổi cách tiếp cận, từ truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực người học. Theo xu thế này, trí tuệ nhân tạo được đưa vào lớp học không chỉ như một công cụ, mà còn là phép thử về năng lực thích ứng của thầy và trò.
Trụ sở Trường Cán bộ Thanh tra. Ảnh: https://truongcanbothanhtra.gov.vn/
Nếu giáo dục phổ thông và đại học hướng đến đào tạo nguồn nhân lực rộng rãi cho thị trường lao động, thì giáo dục công vụ ngành Thanh tra lại có yêu cầu đặc thù: Chuẩn mực pháp lý, kỷ luật hành chính và bản lĩnh chính trị. Đây là điểm khiến việc triển khai Nghị quyết 57 tại Trường Cán bộ Thanh tra trở nên vừa cấp thiết, vừa có ý nghĩa chiến lược.
Trường Cán bộ Thanh tra là đơn vị trực thuộc Thanh tra Chính phủ, có chức năng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ ngành về nghiệp vụ thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng và giám sát quyền lực. Trong những năm qua, Nhà trường đã có nhiều đổi mới như:
Đào tạo trực tuyến: Tổ chức các lớp bồi dưỡng qua mạng, giúp học viên ở xa vẫn tiếp cận được chương trình.
Truyền thông số: Vận hành website, fanpage, kênh YouTube và TikTok ITC Channel, phổ biến kiến thức pháp luật bằng video ngắn, dễ hiểu, tiếp cận hàng chục nghìn lượt theo dõi.
Ngân hàng học liệu trực tuyến: Xây dựng video giảng dạy, bộ câu hỏi – đáp nghiệp vụ, hỗ trợ cán bộ địa phương cập nhật kiến thức nhanh chóng.
Những bước đi này cho thấy Nhà trường đã sớm bắt nhịp tinh thần Nghị quyết 57, coi công nghệ số là công cụ then chốt để nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.
Ông Nguyễn Văn Lương, Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra, Thanh tra Chính phủ. Ảnh: Lan Anh
Ông Nguyễn Văn Lương, Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra, Thanh tra Chính phủ cho rằng Nghị quyết 57-NQ/TW đã mở ra cơ hội đột phá không chỉ cho giáo dục phổ thông, đại học, mà còn có ý nghĩa đặc biệt đối với giáo dục công vụ – lĩnh vực đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức của ngành Thanh tra. Trong bối cảnh công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang làm thay đổi sâu sắc mọi lĩnh vực của đời sống, đào tạo cán bộ thanh tra cũng phải đi trước một bước, thích ứng với yêu cầu mới về năng lực, bản lĩnh và kỹ năng.
Theo ông Lương, trọng tâm đầu tiên cần chú ý là xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giỏi về công nghệ, đặc biệt trong các lĩnh vực STEM và công nghệ thông tin. Giáo dục ngành Thanh tra không thể chỉ dừng lại ở giảng dạy pháp luật và nghiệp vụ theo phương thức truyền thống, mà phải đưa công nghệ vào cả thiết kế, tổ chức và quản lý quá trình đào tạo. Muốn vậy, đội ngũ thầy cô cần được trang bị kỹ năng số toàn diện: từ sử dụng thành thạo nền tảng trực tuyến, xây dựng học liệu số, đến khả năng khai thác dữ liệu và ứng dụng công cụ phân tích hiện đại. Đây là chìa khóa để Trường Cán bộ Thanh tra hình thành các chương trình đào tạo hiện đại, đáp ứng yêu cầu về một nền hành chính số, chính quyền hai cấp và xu thế hội nhập quốc tế.
Khi Nghị quyết 57 đặt trọng tâm vào phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, thì với giáo dục công vụ, chúng tôi xác định đây chính là thời cơ chiến lược để tái cấu trúc phương thức đào tạo.
Cùng với đó, trí tuệ nhân tạo (AI) đang mở ra những hướng đi mới cho giáo dục công vụ. Theo ông Lương, AI có thể được ứng dụng ở nhiều khâu: hỗ trợ cá nhân hóa việc học tập, đưa ra lộ trình đào tạo phù hợp với từng học viên; phân tích dữ liệu lớn để nhận diện xu hướng thắc mắc, vấn đề nổi cộm trong thực tiễn giải quyết khiếu nại, tố cáo; hay tự động hóa một số công việc như chấm bài, xây dựng ngân hàng câu hỏi – đáp trực tuyến. AI không thay thế được vai trò của giảng viên, nhưng sẽ trở thành “trợ thủ đắc lực” để nâng cao chất lượng đào tạo và tiết kiệm nguồn lực.
Trong thời gian qua, Trường Cán bộ Thanh tra đã từng bước triển khai nhiều giải pháp số hóa, từ các lớp đào tạo trực tuyến, hệ thống ngân hàng video giải đáp pháp luật, cho tới kênh truyền thông đa nền tảng phổ biến kiến thức nghiệp vụ. Những bước đi này, theo ông Lương, chính là tiền đề quan trọng để Nhà trường thực hiện thành công tinh thần Nghị quyết 57: coi công nghệ số là công cụ then chốt để nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thanh tra.
Ông Lương nhấn mạnh, thách thức không nhỏ hiện nay là đầu tư hạ tầng và an toàn thông tin, đồng thời nâng cao kỹ năng số cho học viên, những cán bộ đang công tác ở nhiều cấp, nhiều địa phương. Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ phải đi đôi với việc giữ vững định hướng chính trị, kỷ luật và chuẩn mực pháp lý, những giá trị cốt lõi không thể thay đổi trong giáo dục công vụ ngành Thanh tra.
“Khi Nghị quyết 57 đặt trọng tâm vào phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, thì với giáo dục công vụ, chúng tôi xác định đây chính là thời cơ chiến lược để tái cấu trúc phương thức đào tạo. Trường Cán bộ Thanh tra sẽ tiếp tục tiên phong xây dựng mô hình đào tạo thông minh, kết hợp giữa trực tiếp và trực tuyến, giữa truyền thống và hiện đại, tạo dựng hệ sinh thái học liệu mở phục vụ toàn ngành. Mục tiêu cao nhất là góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ Thanh tra ‘liêm chính, chuyên nghiệp, vững chính trị, giỏi nghiệp vụ’, đủ năng lực đáp ứng yêu cầu trong kỷ nguyên số”, ông Lương khẳng định.
