Đề xuất giao Phòng Tư pháp cấp huyện tại Hà Nội, Nghệ An và TPHCM cấp Phiếu lý lịch tư pháp

Bộ Tư pháp đang đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về việc thí điểm phân cấp việc cấp Phiếu LLTP cho Phòng Tư pháp thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện tại thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Nghệ An.

Bộ Tư pháp cho biết, Luật LLTP năm 2009 quy định cơ quan có thầm quyền cấp Phiếu LLTP bao gồm Trung tâm LLTP quốc gia - Bộ Tư pháp và Sở Tư pháp cấp tỉnh.

Sau 10 năm thi hành, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác LLTP cũng đã bộc lộ một số những khó khăn, hạn chế nhất định. Đó là nguồn lực, cơ sở vật chất phục vụ công tác LLTP còn hạn chế. Công tác xây dựng, quản lý, sử dụng và khai thác Cơ sở dữ liệu LLTP vẫn còn tình trạng tồn đọng thông tin chưa được xử lý, cập nhật vào cơ sở dữ liệu LLTP. Vẫn còn tình trạng thông tin được cập nhật vào Cơ sở dữ liệu LLTP chưa chính xác, đồng bộ giữa Cơ sở dữ liệu LLTP tại Bộ Tư pháp với Cơ sở dữ liệu LLTP của 63 Sở Tư pháp.

Bộ phận một cửa Sở Tư pháp cấp Phiếu LLTP cho người dân

Đáng quan tâm, tình trạng lạm dụng yêu cầu cấp Phiếu LLTP số 2 ngày càng phổ biến, ảnh hưởng tới quyền được bảo vệ bí mật cá nhân, chính sách nhân đạo của pháp luật hình sự của Nhà nước ta; ảnh hưởng đến việc tái hòa nhập của người bị kết án, đặc biệt là những người đã được xóa án tích. Bên cạnh đó, vẫn còn tình trạng chậm thời hạn cấp Phiếu LLTP.

Nhằm khắc phục tình trạng chậm thời hạn cấp phiếu LLTP trong thời gian qua, Bộ Tư pháp cho rằng, phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp khác nhau như tăng cường phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền, ứng dụng công nghệ số,... trong đó việc phân cấp thẩm quyền cấp Phiếu LLTP cho Phòng Tư pháp cấp huyện thực hiện là một giải pháp cần thiết. Điều này cũng sẽ đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp, phân quyền.

Bộ Tư pháp đề xuất thực hiện thí điểm phân cấp việc cấp Phiếu LLTP cho một số Phòng Tư pháp thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện tại thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Nghệ An.

Theo thống kê, hiện nay thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Nghệ An là ba địa phương có số lượng yêu cầu cấp Phiếu LLTP lớn nhất cả nước.

Có những thời điểm, do nhu cầu tăng cao, người dân phải xếp hàng dài chờ cấp Phiếu LLTP

Từ năm 2021 đến năm 2023, trung bình mỗi năm thành phố Hà Nội cấp 51.211 Phiếu LLTP, thành phố Hồ Chí Minh cấp 95.979 Phiếu LLTP, tỉnh Nghệ An cấp 56.900 Phiếu LLTP. Trong bối cảnh nguồn nhân lực, trang thiết bị, cơ sở vật chất của Sở Tư pháp còn hạn chế thì việc tiếp nhận một số lượng lớn hồ sơ đã gây tình trạng quá tải cho bộ phận làm công tác LLTP tại các địa phương này. Có thời điểm người dân phải xếp hàng từ rất sớm để nộp hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu LLTP, gây bức xúc trong dư luận.

Hiện nay, thành phố Hà Nội đang có 30 đơn vị hành chính cấp huyện; thành phố Hồ Chí Minh đang có 22 đơn vị hành chính cấp huyện; tỉnh Nghệ An có 21 đơn vị hành chính cấp huyện. Việc thí điểm này theo Bộ Tư pháp là hết sức cần thiết trong giai đoạn hiện nay, góp phần giảm áp lực trực tiếp cho Sở Tư pháp trong giải quyết thủ tục cấp Phiếu LLTP cũng như tạo thuận lợi hơn cho người dân khi có thể đến Phòng Tư pháp cấp huyện thực hiện thủ tục cấp Phiếu LLTP, đồng thời tăng tính chủ động của đơn vị hành chính cấp huyện trong giải quyết thủ tục hành chính.

Bộ Tư pháp đề xuất thời gian thực hiện thí điểm đối với chính sách này là 2 năm, là khoảng thời gian đủ để các địa phương chuẩn bị các nguồn lực tổ chức triển khai thực hiện. Sau khi thí điểm, Bộ Tư pháp sẽ tổng kết, đánh giá việc thực hiện, báo cáo Chính phủ để báo cáo Quốc hội, kết quả thực hiện thí điểm là cơ sở để nghiên cứu sửa Luật LLTP.

Việc phân cấp thẩm quyền cấp Phiếu LLTP cho Phòng Tư pháp cấp huyện thực hiện sẽ khác với quy định hiện hành trong Luật LLTP, do đó, việc thí điểm phân cấp này phải được quy định trong Nghị quyết của Quốc hội. Bộ Tư pháp đề nghị Chính phủ trình Quốc hội bổ sung dự thảo Nghị quyết vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, cho ý kiến và xem xét, thông qua theo quy trình 1 kỳ họp tại Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV.